Cemi dünya, pandeminin seyriyle gitgide derinleşen aynı konut krizinin pençesinde.

KÖLE merkezli hatır kuruluşu Lincoln Institute of Land Policy’nin 2019’dahi yaptığı aynı çalışmada, averaj hane fiyatlarının sayı farkı gelirle ilişkisinden yola çıkılarak hesaplandığında dünyadaki 200 şehirden yüzdelik 90’ının varagelmek amacıyla çok fiyatlı olduğu ortaya çıkmıştı.

Independent Türki’den Yasin Sofuoğlu’nun, Almanya, KÖLE ve Hong Kong kabil farklı yerlerde taşınmazlar piyasasında yaşanan sorunlara ilgili tartışmaları derlediği habere bakarak ÇAKER merkezli izleme firması Creative Class Group’un kurucusu kentçilik uzmanı ve Müderris Richard Florida, küresel ev krizine kat açan nedenlerden birinin göz ve barınmanın yatırım aracına dönüştürülmesi olduğunu belirtiyor. Florida, “ev finansallaştırıldı ve bir yatırım aracına dönüştürüldü, bu üstelik taşkın hane dahası ve ekonomik hane yetersizliği yarattı” diyor.

Türkiye’üstelik küsurat pahalılık ve ev fiyatlarıyla iyiden iyiye mahsus bu kriz, ayrıksı ülkelerde kuşkusuz yaşanıyor? Independent Türki, yurt krizinin ekonomik ve içtimai etkileriyle boğuşan sınırlı ülkelerin önerdiği çözümleri, hayata geçirdiği uygulamaları ve bunlara dair gündeme mevrut tartışmaları derledi.

Avustralya’bile hükümet ve tehalüf ev sorununun çözümünde anlaşamıyor

Kovid-19 pandemisinin de etkisiyle hane sorunuyla boğuşan ülkelerdem biri de Avustralya.

Avustralya Başbakanı Scott Morrison ve iktidardaki muhafazakar Avustralya Erkinci Partisi, büyüyen göz sorununu fora etmek üzere 2017-2018 bütçe görüşmelerinde “şümullü bütçeye uygun basamak planı”nı duyurmuştu. Buna bakarak konut arzını hareketlendirmek amacıyla 1 bilyon Avustralya doları (kestirmece 9 bilyon TL) bindi bütçesi oluşturulmuş ancak bu ev fiyatı artışlarının önüne geçmede sınırlı kalmıştı.

Muhalefetteki Avustralya İşçi Partisi’yse 2019’daki umumi seçme kampanyalarında detaylı süredir ülkedeki siyasi tartışmaların gündemindeki “negative gearing” uygulamasını takkadak yıpranmamış konutlarla sınırlama planlarını yinelemişti. Bu aplikasyon, gelir getiren ayrımsız mülke erbap olan kişilerin, bu gelirlerin vergi ödemelerini düşürmek üzere gösterdiği masraf ve zararı kapsıyor.

Negative gearing’in ülke bütçesine geliri sınırladığını savunan İşçi Partisi’yse halihazırda eş sahipleri amacıyla bunu kaldırıp, takkadak yeni eş sahiplerinin bu uygulamadan yararlanabileceği tıpkısı sisteme geçmeyi önermişti. Öğür, böylece yurt alanındaki bedel artışının önüne geçilebileceğini savunmuştu. Fakat bahis konusu tasrif hele aile sahipleri ve yapım sektörü yöneticileri tarafından eleştirilmiş, bu dahi İşçi Partisi’nin rey kaybetmesinde ve seçimleri kazanamamasında oylumlu benzeri alengir oynamıştı.

“Hayatımızın izansız kalanında kira bitmek zorundayız”

Romanya’dan Avustralya’evet kafile fail önceki nesilden gelen aynı ailenin üyesi olan Alex Faragasan, ülkedeki hane sorununa dair politik açmazın her an kötüleştiğini savunanlardan. 28 yaşındaki araştırma görevlisi hekim, Melbourne şehrinde ailesine yakın tıpkı evde yaşadığını fakat küsurat icar fiyatları nedeniyle daha âdeta tıpkı bölgeye gelmek yerinde kalacağını söylüyor.

Faragasan, tıpkı hekim olarak kendisinin “şanslı” olduğunu, henüz bağan gelirli iz grubundaki arkadaşlarının çok henüz zor durumda bulunduğunu söyleyerek “Benim neslim, Avustralya’dahi hayatlarının kavrayışsız kalanı süresince kira ödeyecek önceki nesil olacak” diyor.

Hangi erk hangi bile muhalefetin soruna yararlı çözümler üretemediğini tamlayan Faragasan, “Asıl partilerin hiçbiri daha tüvana neslin sesini baziçe etmiyor” ifadelerini kullanıyor.

Ev sorununun hafifletilmesi için 2018’de Ulusal Basamak Finansı ve Yatırım Şirketi (National Housing Finance and Investment Corporation –NHFIC) kurulmuştu. Devlete sınırlı bu yapı, bütçeye makul konutlar yapılması için sektöre emniyet, fon ve heveslendirme sağlıyor.

Mavera yandan NHFIC, ilk defa ev satın takanak eşhas için bütçeye akıllıca karı bulmanın genişlik print olduğu yerlerin Sidney şehri ve Tazmanya eyaletinin başkenti Hobart olduğunu bildirmişti. Buralarda ruhlu yeryüzü madun sağlık sınıfındaki kişilerin yüzdelik 40’ının piyasadaki evlerin yalnızca yüzdelik 10’unu karşılayabileceği belirtilmişti. NHIFC, 2020-2021 bütçesinde tekrar 1 bilyon Avustralya doları (kısaca 9 bilyon TL) aldı.

Hükümet antrparantez geçen sene haziranda HomeBuilder ünlü aynı programı uygulamaya koymuştu. Bu kapsamda eskimemiş familya nesir etmeyi ya birlikte halihazırda ayrımsız evi tadilattan geçirip yenilemeyi planlayan yurttaşlara 25 bin Avustralya doları kadar vergiden muaf tutulan tıpkı kaynak sağlandı.

“Gençlerin yarısından fazlası amacıyla ev sahibi oluşmak imkansız”

Mavera yandan atık adımlara karşın ülkedeki bölük sorununda gözle görülür bir hafifleme elan yaşanmadı. Avustralya’nın millî yayıncısı Avustralya Iz Kurumu’nun, haber bilimciler ve toplumsal bilimcilerle eş geliştirdiği Australia Talks’un 17 bin 345 kişiyle yaptığı tıpkısı ankette, ülkedeki gençlerin yüzde 65’inin gelecekte karı sahibi olmanın türlü olmadığını düşündüğü ortaya çıkmıştı.

Antrparantez Avustralya Konut ve Şehir Araştırma Enstitüsü’nün (The Australian Housing and Urban Research Institute -AHURI) zat verileriyle hazırladığı çalışmada, ülkenin hane sahipliği oranlarını kâin durumda devam ettirmesinin bir hayli yumruk olduğu de belirtildi

Çalışmada 1976’da yüzdelik 68 olan göz sahibi oranının 2016’da yüzdelik 67’ye gerilediği, bu ahenkli seyreden oranın bile ekseriyetle ülkedeki yaşlanan nüfusla münasebetli olduğu belirtildi. Bunun yanında 2040’a büyüklüğünde söz konusu oranın umumi yerine yüzde 63’e gerilemesinin öngörüldüğü üstelik rapor edildi. Ayrıca 25-55 gözyaşı arasındaki aile sahiplerinin oranının 1981’bile yüzde 60 olduğu, bu oranın tekrar 2040’a büyüklüğünde yüzde 50’ye gerileyeceğinin öngörüldüğü birlikte bildirildi.

Kanada’birlikte familya fiyatları neredeyse yüzdelik 70 arttı

Kanada’da taşınmazlar sektöründe yaşanan teessürat değme geçen devir büyüyor. Kanada Başbakanı Justin Trudeau, eylüldeki genel seçimlerden evvel ülkesindeki basamak kriziyle ait hal vaat etmiş, yabancıların aile satın almasını iki sene boyunca yasaklayacağını açıklamıştı.

Seçimlerden 159 milletvekilliği kazanıp bir numara öğür yerine çıkan fakat bir tane başına kudret olmak üzere muktezi 170 sandalyeye ulaşamayan Liberal Tümen lideri Trudeau’nun bu hamlesi, bazen analistlere göre halka konuşu hane ahiz fırsatı genişlik konusunda ensiz kalacak. Mavera yandan uygulamanın yurtdışından ülkeye gelip akçe parayla familya satın almak talip kişileri üstelik uzaklaştıracağı düşünülüyor.

“Trudeau döneminde karı fiyatları neredeyse yüzdelik 70 arttı”

Ülkedeki yurt komisyoncularını, acenteleri ve bey görevlilerini olta eden Kanada Gayrimenkul Birliği’nin (Canadian Real Estate Association –CREA) endeksine bakarak Trudeau’nun ilk göreve geldiği Son Teşrin 2015’ten bu yana karı fiyatlarında yüzdelik 69,7 artış yaşandı.

Trudeau, yabancıların ehil olduğu ancak aktif yerine kullanılmayan evler amacıyla ödenen vergilerin yükseltilmesinin birlikte öngörüldüğü planını açıklarken, “Şayet çokça çalışırsanız ve servet biriktirirseniz, para sahibi olma rüyası gerçekleştirilebilir olmalıdır. Fakat çoğu emanet amacıyla durum böyle değil. Bu akla yatkın değil” ifadelerini kullanmıştı.

“Tam basamak arzı yok”

Buna rağmen CREA, Başbakan’ın projesinin sorunları çözebileceğini düşünmüyor. CREA’nın açıklamasında “Ev sahibi girmek milyonlarca Kanadalı için olabilir değil çünkü tam göz arzı bulunmayan” denmişti.

Kanada Muhafazakar Partisi lideri Yeni Yetme O’Toole ise üç sene içinde tıpkısı milyon eş inşa etme vaadinde bulunmuştu. O’Toole, Trudeau’yu eleştirerek “6 yıldır görevde ve sıfır oldu. Konut krizi akıbet 3-4 yılda patladı” diye niteleyerek konuşmuştu.

Ontaro eyaletindeki Toronto şehrinin akıllıcasına ev fiyatlarıyla aşina Hamilton bölgesinde oturan iki çocuk annesi Sarah Wardroper, artık bölgenin “Kanada’daki yer ızdırap hane krizlerinden birini” düzen ettiğini söylüyor.

“Çocuklarıma gelecek bina etmek istiyorum”

Akla Yatkın fiyata konut sağlamaya yönelik kâin projelerin inandırma edici olmadığını belirten 32 yaşındaki Wardroper, bunların sadece gelişmemiş vadeli çözümler getirdiğini ve esas sorunun konuşu olduğunu belirterek “Iktisat o kadar kontrolden artık ki genel anlamda yaşam masrafları fırladı” diyor.

Wardroper, “Çocuklarım üzere tıpkısı gelecek bina etmek istiyorum. Eş sahibi olabilmelerini istiyorum fakat şu anki gidişata bakılırsa bu olabilir mümteni kabilinden görünüyor” ifadelerini kullanıyor.

Ülkedeki göz fiyatı artışları gücük sürede normale dönecek kabilinden durmuyor. Toronto’de teşrinisani itibarıyla sayı farkı ayrımsız habbe fiyatı 1,2 milyon Kanada doları (yaklaşık 12 milyon TL) olurken, bu derece geçene senenin ayrımsız dönemine göre yüzdelik 19,3 artışa balya geliyor.

Kanada Forma Bankası, güzeşte hafta yurt piyasasında hareketlilik nedeniyle fiyatların birdenbire düşüşe geçebileceği uyarısında bulunmuştu. Fakat buna rağmen göz piyasasında işlemler çabucacık devam etmiş, uzmanlar fiyatların gelecek aylarda yeniden yoğun yükselişe geçebileceğini bildirmişti.

Singapur’da konutları ihtişam yapıyor

Singapur’bile sülale fiyatları serencam iki yılda yavaş artım gösterdi. 2021’mağara evvel yarısında ultra varlıklı yabancılar, ülkede aile satın ahzetmek amacıyla toplamda 32,2 milyar Singapur doları (kısaca 270 bilyon TL) mal harcadı. Bu miktar, dünyanın genişlik pahalı yerlerinden biri olan New York’taki Manhattan bölgesinde tıpkı dönemde harcanan paranın iki katına balya geliyor.

İsviçre merkezli vezneci ve mal şirketi Credit Suisse’in bu yılki raporunda Singapur’daki gelir uçurumunun gelecekte henüz bile artacağı uyarısında bulunulmuştu. Raporda, 2020 bakımından ülkedeki bildirme zengin yüzdelik 1’lik kesimin bütün millî servetin üçte birine ehil olduğu bildirilmişti. Antrparantez 2020’de 270 bin olan milyoner hayat sayısının yüzdelik 62’lik benzeri artışla 2025’te 437 bine çıkmasının öngörüldüğü anlatım edilmişti.

Öte yandan yurt piyasasında rastgele güzeşte dönme küsurat cıvıltı, hükümetin göz fiyatlarını sabit tutmaya yönelik imansız önlemler alabileceğine dayalı tahminleri da yanında getirmişti. Ancak bu kapsam talebi daha bile artırmış ve olasılı şevket müdahalesi yaşanmadan basamak alıp satmaya çalışanların sayısında artma yaşanmıştı.

“Yurttaşların yüzdelik 80’i kamu konutlarında”

Singapur’birlikte yurttaşların neredeyse yüzdelik 80’i amme konutlarında oturuyor. Ülkede cesamet yoluyla yapılan bütçeye makul amme konutlarının inşası, Ulusal Kalkınma Bakanlığı’na bağlı Konut ve Kalkınma Kurulu (Housing and Development Board –HDB) yoluyla yürütülüyor. HDB’den ya da HDB’nin özel sektördeki şirketlerle anlaşıp inşa ettirdiği evleri satın kayran eşhas, 5 ila 7 yıl buralarda oturmak şartıyla mülklerini daha bilahare yeniden HDB’nin belirlediği kriterler çerçevesinde satışa çıkarabiliyor evet birlikte kiralayabiliyor.

Serencam 14 aydır fiyatların daim yükselişte olduğu HDB baştan mir piyasasında rekor seviyeler görülmüş, bu sene 87 daire kısaca 1 milyon Singapur dolarına (tahminî 8,2 milyon TL) satılmıştı.

Mavera yandan hükümet, Rocor ve Bukit Timah üzere inşaat projelerinin korkulu olduğu merkezi bölgelerdeki HDB konutlarının faziletkâr fiyattan satılmaması ve bütçe bakımından dahah ulaşılabilir olması için ekimde “prime location housing” (yüce yerlerde hane”) uygulamasını başlatmıştı. Bu aplikasyon kapsamında evlerini HDB sisteminden satın alıp yeniden başkasına feda etmek isteyenlerin mülklerinde sunu az 10 sene oturmuş olması şartı getirilmişti.

Antrparantez satışlardan celal aracılığıyla yapılacak kesintilerin miktarı artırılmış, evlerin 35 yaş üstü bekar kişilere satılması yasaklanmış ve ocak tıpkısı aileye satılacaksa genişlik bir iki bir kişinin Singapur vatandaşı olması yiyecek koşulmuştu. Buna ilişik yerine evi satın matlup ailenin toplam maaş gelirinin 14 bin Singapur dolarını (kestirmece 130 bin TL) geçmemesi kuralı dahi getirilmişti.

” Herhangi Bir şeyi özel sektöre bırakamayız”

Ulusal Kalkınma Bakanı Desmond Lee, bu kullanılmamış hane programına dayalı açıklamasında “Eğer seçkin şeyi özel sektör piyasasına bırakırsanız, bu alımlı bölgeler sivri pahalı ve yalnız maddi durumu bereketli olanların karşılayabildiği yerlere dönüşür” demişti.

Mavera yandan Singapur merkezli ciddi siyasa meşveret firması BowerGroupAsia’nın direktörü Nydia Ngiow, çoğu yurttaşın ocak sahibi başlamak istediğini ancak hane sayısının yetersizliği ve fiyatlardaki fırlama nedeniyle bu talebin kıymet bulmasının her an zorlaştığını belirtti. Ngiow, bu duruma müdahale edilmemesi halinde “kudret partisine müteveccih uzun sürekli aynı kızgınlığa dönüşebileceğini” söylüyor.

Kamu konutlarından kendine sülale almayı düşündüğünü fakat hele Kovid-19’la birlikte bu planının güzel zorlaştığını anlatan Alex Ting dahi Ngiow’un görüşüne katılıyor.

25 yaşındaki bankacı, basamak sorunu ve fahiş fiyatların, 1954’te kurulan ve 1959’daki seçimleri kazanarak bugüne kadar iktidardaki yerini koruyan El Akıntı Partisi’ne görüş kaybettirebileceğini tabir ediyor. Güre seçmenlerin durumdan memnuniyetsizliğini iktidara destek vermekten vazgeçerek gösterebileceğini söyleyen Ting, “Singapur’da gerçekleştirebileceğimiz yegâne protesto şekli muhalefete oy yüklemek” diyor.

İrlanda’de bilyon euroluk bütçeler oluşturuldu

İrlanda’daki ev sorununun esas nedenlerinden biri, 2008 sonrasında ülkede yaşanan bankacılık krizi ve 2010’bile gerçekleşen gayrimenkul krizi. 2000-2007 arasında tınlamalı şekilde kalan bölük fiyatlarının 2010’un ikinci çeyreğinde 2007’ye kıyasla yüzdelik 35 düşmesiyle oluşan krizin etkileri zaman inşaat ve bankacılık sektöründe hala hissediliyor.

Genişlik-dilek dengesizliğinin getirdiği mesail pandeminin hele ülkedeki inşaat sektöründe yarattığı hesaplı krizle birleşince İrlanda kendini baştan kırıcı ayrımsız gayrimenkul krizinin ortamında buldu.

Bu boyut güzeşte yıl planlı umumi seçimlere bile yansıdı. Oylarını tepeden inme şekilde yüzde 10 oranında artırıp, 1923’ten beri en gür sonuçlarını elde eden ve Fine Gael ile Fianna Eden kabilinden biçim sağlıklı partilerin avantaj kurduğu parlamentoda cesim tıpkısı galibiyet kazanan Sinn Féin, seçim kampanyasında ülkedeki göz sorunu ve icar artışlarıyla ilişik politikalarıyla ön plana çıkmıştı.
İrlanda Cumhuriyet Ordusu’nun (IRA) siyasal kanadı adına de görülen, milliyetsever sol çizgideki Sinn Féin’dan parlamentoya giren Claire Kerrane, partisinin seçimlerdeki başarısını bu sorunlara çözüm üretme vaadine medyun olduklarını söylüyor.

“Seçmenin gündemi göz”

29 yaşındaki milletvekili, “Göz, seçimde kesinlikle kilit öneme eş konulardan biriydi ve bence bu alandaki politikalarımız ve azmimiz intihap başarımızda koca cafcaf oynadı” diyor.

Kalan aile fiyatları karşısında tılsım alacaklarını vaat eden Sinn Fein, bütçeye makul 100 bin konutun nesir edilmesini, pandemide uygulanan icar artışı ve kiracıyı evden tart yasaklarının baştan yürürlüğe konmasını ve bankaların mortgagelar amacıyla alacağı ürem oranının kanunla sınırlandırılmasını istek etmişti.

Irish Times Ipsos MRBI’ın düzenlediği Haziran 2021 anketinde, Sinn Fein’ın sair partilere nazaran yüzde 31 oy oranıyla önde olduğu ortaya çıkmıştı. Ayrıca tıpkısı sonraki seçimlerde fikir kararını belirleyecek genişlik yetişkin etkenin ocak fiyatları olduğunu söyleyen seçmenlerin oranıysa yüzdelik 21 yerine belirlenmişti. Keyif, bu kategoride yüzdelik 25’le karı fiyatını geçen tek ruzname başlığı olmuştu.

“20 milyar euro bütçe”

Koalisyon hükümeti üstelik 2 Eylül’birlikte ayrımsız göz planı açıklamıştı. Buna bakarak bütçeye akla yatkın konutların inşası üzere 5 sene süresince toplamda 20 bilyon euro (tahminî 290 bilyon TL) bütçe ayrılacağı bildirilmişti. Programın açıklamasında bu projenin bugüne dek ev alanında yapılan arz iri yatırım olduğu marke, ati 10 sene ortamında kiralık ve satılık 300 bin sülale nesir edileceği bildirilmişti. Buna bakarak yılda sayı farkı 33 bin karı mensur edilmesi, 2030’daysa bu rakamın 40 bine çıkarılması hedefleniyor.

İrlanda Başbakanı Micheál Martin, karara ilişik açıklamasında hane sorununda kritik noktaya gelindiğini belirterek “Şayet bu zorluğun büyüklüğünü fark yazar vaktiyle harekete geçmezsek, ülkemiz amacıyla bir hayli dengesizleştirici bir tartı yaratabilir” demişti.

Cenup Kore’dahi konut fiyatlarına müdahale

Güney Kore’de aile fiyatları bu yılın geçmiş 9 ayında yaklaşık yüzde 12 artım gösterdi. Bu büyüklük serencam 15 yılda görülen sunma büyük çoğalma olurken, hane piyasasının sunma etken olduğu 2001 ve 2006’daki 9,87 ve yüzde 11,6’lık artışları bile geride bıraktı.

1997-1998 Asya mali krizinin ardından toparlanmaya etkin ülkede 2001’de ulusal namus borcu ve avarelik ağır derecede artmıştı. Bunun üstüne Cenup Kore Eşkâl Bankası nişan faiz oranlarını düşürme kararı almıştı. Bu da takanak vermede düşük Nema oranları ve faziletkâr likiditeyle birleşince bölük fiyatlarında artışa hastalık olmuştu. 2006’daysa hükûmet merkezi Seul ve civarındaki eskimemiş şehirleşme alanları ve yapım çalışmalarındaki artım, kat fiyatlarının korkulu şekilde yükselmesine öğün açmıştı.

Cenup Kore İstatistik ofisinin verilerine bakarak Seul ve Gyeonggi bölgesindeki nüfusun yüzdelik 80’i apartmanlarda yaşıyor. Seul ve dolay bölgelerdeki daire fiyatlarındaysa bu yıl ev-ilkgüz arası dönemde 20,88 oranında artış yaşandı.

“Konut, tekaütlük yatırımı namına görülüyor”

Mavera yandan ülkede ev piyasası, emekliliğe dönük kocaman envestisman kaynaklarından biri yerine bile görülüyor.

Cenup Kore merkezli finans hizmeti şirketi NH Investment & Securities’in Ince Dirim Araştırmaları Enstitüsü’nden Park Jin, ülkedeki kerte halkı varlıklarının neredeyse yüzdelik 75’inin emlak alanında olduğunu, bu oranın özge ümranlı ülkelerde sayı farkı yüzdelik 50’nin altında seyrettiğini bildiriyor.

Ülkedeki 65 gözyaşı üstü nüfusun yaklaşık yüzde 40’ının rölatif verimsiz olması, canlı hane piyasasında emekliliğe dönük yatırımların sunma temel sebeplerinden biri.

Güney Kore Cumhurbaşkanı Moon Jae-mağara, göz sorununu kontrol altına ahzetmek üzere 2019’dahi karşılık sınırlaması uygulamasını yürürlüğe koymuştu. Buna bakarak hür teşebbüs tarafından eskimemiş nesir edilecek apartmanlardaki dairelerin koca ve kiralama fiyatlarına sınırlama getirilmişti. Ancak bu güdük sürekli tıpkı boşalma sağlasa bile uzun vadede mütezayit bölük fiyatlarının düşürülmesinde faal olmamıştı.

“Jeonse sistemi”

Ülkede uygulanan ve “jeonse” adı sunulan kaparo sistemliyle ilgili de düzenleme yapılmıştı. Bu sistemde kiracı, temas kamer icar vermek namına habbe değerinin yaklaşık yüzde 60-70 kadarını biricik seferde kaparo kendisine eş sahibine ödeyip, evde iki sene kalma hakkı kazanıyor. Itilaf bittikten sonradan da aile sahibi kiracıya paranın tamamını vurdumduymaz veriyor. Cümle alelhusus Seul’birlikte hoşgörülü yerine kullanılıyor. 2020’nin önceki yarısında maaş kira ödeme düzeniyle imzalanan sözleşmelerin sayısı 460 binken, aynı dönemde 670 bin sunum jeonse sözleşmesi yapılmıştı.

Hükümetin 2020’üstelik getirdiği ayrımsız uygulamayla kiracılara jeonse sözleşmelerini iki yıl elan uzatabilme hakkı tanınmış, bakir yapılacak sözleşmede eş sahibinin getirebileceği karşılık artışı birlikte yüzde 5’le sınırlanmıştı. Fakat bu uygulama dahi ev sahiplerinin evlerini satmasına evet bile jeonse sistemini kullanmadan mahiye isticar sistemine geçmesine hastalık olmuştu. Bunun üstünde Seul’daki jeonse sözleşmelerinin sayısında düşüş yaşanmıştı.

Bölük sorununun hafifletilmesi amacıyla vergilerde üstelik düzenleme yapılmıştı. 2020’üstelik üç evet üstelik daha aşkın evi olan kişilerin ödeyeceği ev vergisi miktarı aralığı yüzdelik 1,2-6 yerine belirlenmişti. Bu meyan 2018’birlikte yüzde 0,6-3,2 şeklindeydi.

Ayrıca ülkenin büyüyen merhale halkı borcunun frenlenmesi üzere bankaların vereceği mortgage kredileri de sıkı denetim altına münfail, 1,5 bilyon Güney Kore wonu (kestirmece 16 milyon TL) üzerinde değere topluluk konutlar amacıyla mortgage yasaklanmıştı.

“Talebin azaltılması namına arz arttırmalı”

Columbia Üniversitesi ve Kore Ekonomi Enstitüsü’nden Randall S. Jones, bölük sorununun çözümü üzere montaj ve talebi azaltmaktan ziyade arzın karşılanması gerektiğini vurguluyor.

Basamak vergilerinde artışa gidilmesinin evet üstelik denetim uygulamalarının sorunun çözümünde tam olamayacağını tamlayan ekonomist, Moon yönetiminin bu adımları kısa müddet içinde hayata geçirmesinin etraflı vadeli yatırımcılar için müphemlik yarattığını de ifade ediyor.

2 milyon yıpranmamış ev sözü

2021’dahi hükümet esasen buna yönelik adımlar attı. Şubatta Yer, Altyapı ve Eriştirme Bakanlığı, 2025’e büyüklüğünde 1,27 milyon yeni karı inşa edileceğini söylemişti.

Bakanlık yine benzeri dönemde yaptığı bir apayrı açıklamadaysa bu projeye 616 bini Seul şehrinde ve burayı çevreleyen Gyeonggi bölgesinde olacak şekilde toplamda 836 bin eş henüz eklediklerini açıklamıştı.

Böylelikle 2025’e kadar nesir edileceği bildirilen konut sayısı 2 milyonu geçmişti.

“Pişmanım, çıktı çabalamalıydık”

Öte yandan şimdiye büyüklüğünde yürürlüğe konan icraat ülkedeki sakil ev krizini henüz hafifletemedi.

22 Kasım’birlikte halka münhal bir soru yanıt oturumunda Moon, hane sorununu çözemediği ve gençlerin familya sahibi olmasını sağlayamadığı için nedamet duyduğunu itiraf etmişti.
Moon, “Biraz nöbet hane sorunuyla ilgilendiren bozukluk dilemiştim fakat demincek geriye bakınca, özellikle birlikte hane arzı alanında biraz henüz çabalasak daha iyi olurdu diye niteleyerek düşünüyorum” demişti. Cumhur Reisi, “gençlerin ve yıpranmamış evlilerin aile sahibi olma fırsatı yakalayamamasının çığlık olduğunu” belirtmişti.

Pandemi dolayısıyla iki sene sonradan ilk defa planlı bölüt vazıh buluşmada Moon, göz sorununa ilgilendiren uygulamalar “elan erken dönemde gerçekleştirilseydi, sorunun çözümü açısından henüz müfit olurdu” ifadelerini de kullanmıştı.

Almanya’bile el efdal kiralar zımnında ayaklandı

Almanya’de de tafsilatlı süredir göz sorunu yaşanıyor.

Alelhusus başşehir Berlin başlamak amacıyla farklı bölgeleri etkileyen icar ve hane fiyatlarına müteveccih 2015’te “kira freni” (die Mietpreisbremse) sistemi uygulanmıştı. Dönemin Hak Bakanı Heiko Maas’ın açıkladığı kararda, yıpranmamış kiralık dairelerin fiyatlarının eyaletler tarafından belirlenen lehçe icar ortalamasını yer aşkın yüzdelik 10 oranında aşacak şekilde düzenlenmesi öngörülmüştü.

Bu uygulamanın hem ferah hem üstelik şiddetli sonuçları olmuştu. 2015-2017 ortada Berlin’in merkezindeki bölgelerde kiralar az daha yüzdelik 10 artmıştı. Kira freni uygulamasından önceyse bu artma yüzdelik 1-2 civarındaydı.
Buna rağmen Alman Tutum Araştırma Enstitüsü’nün yayımladığı tıpkısı çalışmaya bakarak kira freni uygulaması sadece belli başlı bölgelerde ve belirli şerait altında liyakatli olmuştu. Bu çalışmada icar freni uygulamasının, elan başlangıçta pahal icar artışları yaşanan bölgelerde işe yarar sonuçlar verdiği belirtilmişti. Araştırmada uygulamanın Münih ve Berlin’in anlaşılan bölgelerinde deli dolu olurken, Hamburg’birlikte istenen neticelerin alınamadığı anlatım edilmişti. Öte yandan çalışmada icar freni uygulamasının arkası sıra genel anlamda kiralarda kırıcı bir düşüş yaşanmadığı da vurgulanmıştı.

Şubat 2020’deyse Berlin eyalet yönetimi ayrımsız “tavan kira” (der Mietendeckel) uygulaması getirmişti. Buna göre kiralar 5 yıl süresince Haziran 2019’daki oranlarda sabitlenmiş, eskimemiş kiraların da bu seviyenin üstünde belirlenmesi yasaklanmıştı. Fakat Özgür Demokrat Öğür ve o çağ iktidardaki Hıristiyan Demokrat Tümen uygulamaya tepki göstererek yasayı mahkemeye taşımıştı.

Bunun konusunda Almanya Faziletli Mahkemesi, Mayıs 2021’de eyalet yönetiminin böyle tıpkısı uygulama için yetkisi bulunmadığını açıklayarak kararı iptal etmişti. Mahkeme kararında ülkede genel kendisine icar freni sisteminin uygulandığı, eyalet yönetiminin kendine has tıpkı uygulamaya gidemeyeceği belirtilmişti.

“Icar çılgınlığını durdurun”

Kararın ardından yaklaşık 2 bin 500 kişinin katıldığı aynı ihtarname düzenlenmiş, “Icar çılgınlığını durdurun” kayıtlı pankartlar haiz göstericiler mahkeme kararına ve artan kiralara reaksiyon göstermişti.

Eylüldeyse genel seçimlerle birlikte Berlin’bile konutların kamulaştırılmasına yönelik bağlayıcı sıfır bire bir halk oylaması düzenlenmişti. Hem yerel yönetim hem de dev yurt şirketleri üzerinde kalın oluşturması öngörülen referandumda seçmenlerin tahminî yüzde 56,4’ü “Peki”, yüzdelik 39’uysa “Yararlı” oyu kullanmıştı.

Dönemin Berlin Belediye Başkanı Michael Mueller, kontrol altına alınamayan kira artışlarıyla ilişik “Daire fiyatlarını karşılayamadıkları için toplumun bazı kesimlerinin, şehrimizin bazen bölgelerinin dışında kaldığını görüyoruz. Genişlik Londra, Paris ve Roma’da hakeza. Maatteessüf artık günden günde Berlin’de bile aynısı yaşanıyor” demişti.

“Net uygulamalar getirilmeli”

Berlin Kiracılar Derneği (Berliner Mieterverein) Direktörü Reiner Wild, kira denetiminin artırılması gerektiğini belirterek “Bakir inşaatlar, temas sene kaybedilen bütçeye uygun konutların yerini tutamaz. Bu yüzden umum değiştiren kiraların denetimine dayalı kemiksiz uygulamaların olması çok cesim” diyor.

Kar amacı gütmeyen araştırı kuruluşu Hans Böckler Vakfı’nın benzeri araştırmasına bakarak Almanya’daki şehirlerin tahminî yüzdelik 92’sinde bağan sağlık seviyesindeki kiracıların yüzdelik 30 henüz çok icar gideri bulunduğu belirtildi. Faziletkâr dirimlik grubundaki kişilerdeyse bu heybet yüzdelik 12 civarında.
Çalışmada, “Değişen kiralar zımnında, hane sorunu sadece şehirlerdeki sosyal adaletsizliğin benzeri ifadesi değil, kendiliğinden bu sorunu oluşturan unsurlardan biri” ifadelerine üstelik saha verildi.

Hükümetin ve eyalet yetkililerinin yürürlüğe koyduğu çeşitli uygulamalara rağmen ülkedeki ev sorunu elan çözülemedi.

BENDE’bile bölük fiyatlarındaki artma Balaban Buhran’dakini geçti

1929-1933’üstelik yaşanan Şişman Buhran’dan ahir yeryüzü ağır hesaplı krizlerden MEMLUK’bile 2005-2007 gayrimenkul balonunda basamak fiyatlarında kaydedilen yeryüzü nazik yükseliş yüzde 14,4 oranındaydı. Fakat kâin hane fiyatı artışlarında bu rekor yüzde 19,9’la nisanda çoktan aşıldı de. Dolayısıyla uzmanlar, ABD’dahi yeniden dokunaklı sonuçlar doğuracak tıpkısı taşınmazlar balonunun oluşmasından endişeleniyor.

Kar amacı gütmeyen tecim birliği Millî Ofis Birliği (National Apartment Association – NAA) Başkanı Robert Pinnegar, gidişatın devam edebileceğini söyleyerek “Kiralarda önümüzdeki 12-18 ay zarfında tekrar artış göreceğimizi düşünüyorum” diyor.

“Müstakil konuta kâm arttı”

Ülkede hele bağımsız hane ve henüz küçük şehirlerdeki dairelere irade yavaş şekilde artmış durumda. Bilim şirketi ColeLogic’te düz düzlük istatistiklere bakarak bu sene özgür konutların icar fiyatlarında 15 yılın arz acul yükselişi kaydedildi.

Arizona eyaletinin başkenti Phoenix’te kiralarda geçen sene yüzde 10’un üstünde artım yaşandı. Yükselen fiyatların kaydedildiği gayrı kentler beyninde Idaho’daki Boise, Kaliforniya’daki Riverside ve Stockton, Washington’daki Spokane ve Nevada’daki Las Vegas birlikte bulunuyor.

Mavera yandan ülkedeki nazik firmalar birlikte basamak sektöründeki faziletkâr arzu ve bağan arzın farkında. New York merkezli yatırım bankası ve mali hizmetler şirketi JP Morgan, mutlak konutlara odaklanan taşınmazlar yatırımı tröstü American Homes 4 Rent’le, anlaşarak 625 milyonluk özsermayeyle 2 bin 500 bağımsız milletvekili karı inşa etmek için antant imzalamıştı.

Envestisman şirketi Blackstone birlikte tahminî 17 bin kiralık konutu yöneten emlak şirketi Home Partners of America’yı temmuzda 6 bilyon dolara (kestirmece 72,3 milyar TL) satın almıştı.

Sonuç 10 yıldır ESIR konut sektöründe gelişen benzeri düz olan kiralık mutlak bölük inşaatında birlikte bu yıl aheste benzeri artma oldu. ABD Zat Tadat Bürosu’nun yeni konut inşaatlarına dayalı 4 mahiye raporunda, 2021’in üçüncü çeyreğinde 16 bin kiralık özgür ev inşaatına başlandığı bildirildi. Bu akıbet 10 yıldır kaydedilen yeryüzü efdal miktar.

KÖLE Ulusal Müteahhitler Birliği’nden (National Association of Home Builders) göz ekonomisi uzmanı Robert Dietz, kiralık özgür bölük sektörünün genel bağımsız ev sektörünün yüzde 5’lik ayrımsız kısmını oluşturduğunu, buna rağmen bahis konusu artışın, bir açıdan bile konut piyasasında çoğu kişinin ev sahibi olma ihtimalinin ortadan kalkmasından kaynaklandığını belirtiyor.

“Familya sahibi olmakta sunma çokça zorlanan anlaşma Y kuşağı”

Ülkenin yeryüzü büyük nüfusunu oluşturan Y kuşağı (1981-1998 doğumlular), yüzdelik 42’lik göre şu anda yeryüzü beş altı karı sahibi olan inikat. X kuşağının (1965-1980 doğumlular) yüzdelik 48’i sülale sahibiyken, “Baby Boomers” olarak adlandırılan (1946-1964 doğumlular) kesimdeyse bu ihtişam yüzde 51 şeklinde.

Kar amacı gütmeyen ve ABD’deki kazançlı göz krizini araştırmak üzere 1974’te kurulan Millî Düşük Gelirli Ev Koalisyonu (National Low Income Housing Coalition), haftada 40 saat etkin ve minimum maaş alan tıpkı kiracının iki odalı bir daireyi karşılayamadığını bildiriyor.

MEMLUK Başkanı Joe Biden, eylülde göz sorununa dair atılacak adımlara ait benzeri program açıklamıştı. Buna göre gelecek üç sene içinde satılık ve kiralık 100 bin ev mensur edileceği duyurulmuştu.

Ancak KUL’bile süreğen bir ev yetersizliği sorunu var. Federal Aile Kredisi Mortgage Şirketi’nin (Freddie Mac) rakamlarına göre ülkede 3,8 milyon, Millî Emlakçılar Birliği’ne göreyse 6,8 milyon büyüklüğünde basamak eksiği bulunuyor.

Biden’ın 1,8 trilyon dolarlık destek paketi

Öte yandan Biden hükümetinin ağız dalaşı mucit 3,5 trilyon dolarlık (yaklaşık 45 trilyon TL) sosyal harcama paketi, görüşmeler böylece yaklaşık 1,8 trilyon dolara (tahminî 23 trilyon TL) indirilerek MEMLUK Temsilciler Meclisi eliyle kasımda kabul edilmişti.

Paket kapsamında milyonlarca kişiye istihdam sağlanması, hareket gücüne katılımın artırılması, mufassal vadeli büyümenin isteklendirme edilmesi ve ülkenin saf erke hedeflerini gerçekleştirmesini sağlaması amaçlanıyor. ABD Kongre Bütçe Ofisi’yse (Congressional Budget Office) paketin 2022-2031 döneminde federal bütçe açığında 367 milyar dolarlık (tahminî 4,7 trilyon TL) artışa illet olacağı tahmininde bulunmuştu. Fakat paketteki alacak düzenlemeleriyle 10 yılda toplam 2 trilyon dolara (kestirmece 25,6 trilyon TL) yakın alacak geliri elde edilmesi dahi hedefleniyor.

3D yazıcıdan çıkan evler

Paket kapsamında bağan gelirli uyuşma amacıyla bütçeye makul kiralık konut mensur edilmesi için 25 milyar dolar (yaklaşık 320 bilyon TL) ayrılacak. Yüzbinlerce aileye icar yardımı yapılması ve amme konutlarının inşası üzere da 65 bilyon dolar (kısaca 835 milyar TL) sağlanacak. Ayrıca tekrar ehliyetli kaynakları bulunmayan bölgelerde yaşayanlara ev alımlarında pey akçesi desteği için 24 bilyon dolar (yaklaşık 310 milyar TL) verilecek.

Mavera yandan ESIR’da hane sorununa daha yaratıcı çözümler da sunuluyor. Teksas eyaletindeki ICON şirketi, 3D yazıcı teknolojisini kullanarak 100 sayı bir tane katlı bağımsız aile inşa etmeyi planlıyor.

Firma henüz toplam maliyete dayalı hikmet paylaşmasa de 3D yazıcıyla yapım temelde henüz birkaç umum işçiliği gerektireceğinden konutların fiyatlarının henüz akıllıca olması bekleniyor. Seneye başlaması öngörülen proje kapsamında, bire bir habbe yapılması kısaca bire bir hafta sürecek ve çatılar tamamen güneş enerjisi sistemiyle donatılacak.

“Temel dava hane inşasında değil devlet desteğinin eksikliğinde”

Fakat henüz fazla hane nesir edilmesinin temelde biricik başına bu sorunu çözebileceğine dair yaklaşımı eleştirenler dahi var. Kansas Üniversitesi Şehir Planlama bölümünden Profesör Kirk McClure ve New School Üniversitesi Kent Politikası bölümünden Profesör Alex Schwartz, kaleme aldıkları tıpkısı yazıda, ülkedeki milyonlarca kişinin piyasada mevcut evleri karşılayabilecek gelire erbap olmadığını belirtiyor.

Yazıda paylaşılan verilere bakarak ülkede kirada oturan ve gelirlerinin arz birkaç yarısını konuta dayalı harcamalara verenlerin neredeyse üçte ikisi yılda 20 bin dolardan (kısaca 260 bin TL) az kazanıyor. Bu tutar, üç şahsiyet aynı sülale üzere belirlenen açlık sınırının dahi altında.

Göz sorununa sunu yararlı çözümün şevket destekli basamak yardımları olduğunu tamlayan McClure ve Schwartz, Biden’ın içtimai masraf paketinde halihazırda hesaplı bu programa verilecek bütçe desteğinin artırıldığını ancak bunun yine de milyonlarca kişinin evsiz kalmasını engelleyemeyeceğini savunuyor.

Arjantin’de 10 milyon hayat göz sorunundan mustarip

Yıllık enflasyonun pandemiyle birlikte yüzdelik 50’nin üstüne çıktığı Arjantin’dahi konut krizi kronikleşen sorunlardan biri. BENDE merkezli sivil toplum kuruluşu Yerleşme for Humanity’e bakarak 45 milyonu fazla nüfusu bulunan ülkede 10 milyon dirilik, yani nüfusun az daha yüzdelik 20’si konut sorunu yaşıyor.

Arjantin Ihtişam Başkanı Alberto Ángel Fernández, güzeşte yıl benzeri süreliğine evden çıkarmaları ve kira artışlarını engelleyecek aynı aplikasyon yürürlüğe koymuş fakat bu tafsilatlı vadede sorunun çözümü üzere etken olmamıştı.

Fernández hükümetinin daha bilahare çıkardığı kanunsa kiracıların korunmasını amaçlıyordu. Bakir yasa kapsamında iki yıllık kira sözleşmelerinin süresi üç yıl namına güncellendi. Antrparantez kiralar aile sahipleri yoluyla değil, ikinci ve üçüncü yılda kiraların hangi büyüklüğünde yükselebileceğini belirleyen ve Form Bankası marifetiyle oluşturulmuş endekse bakarak zar edilecek.

Öte yandan kanunla alay malay indeks dahilindeki belirsiz artışlara karşı ara sıra eş sahipleri ercecik fiyatları müfrit şekilde yükseltirken, diğerleri bile ilanları kaldırdı. Pandeminin önce döneminde uygulanan icar sabitleme ve müstecir tarh uygulamalarıysa kiralık aile piyasasının fena hâlde daralmasına illet oldu.

Buenos Aires’te kiralık sülale ilanları azaldı

2019’daki ortalamaya nazaran bu sene başşehir Buenos Aires’teki kiralık aile ilanlarının sayısı yüzdelik 12 azaldı.

Buenos Aires bölgesinin eski valisi Maria Eugenia Vidal, uygulamanın “gür oruçlu olduğunu fakat durumu hem para sahipleri hem dahi kiracılar için elan de kötüleştirdiğini” söylemişti.

Konut sorunuyla gelişigüzel ülkede giderek derinleşen hesaplı akse kasımda düzenlenen parlamento seçimlerine de yansımıştı.

Göz sorunuyla alay malay ülkede gitgide derinleşen ekonomik kriz kasımda düzenlenen parlamento seçimlerine dahi yansıdı. Intihabat sonucunda ülkede Peronizmin temsilcisi Todos ittifakı, Senato’daki çoğunluğu yitirdi. Sonunda 1983’ten bu yana ilk kez Peronizm, Senato’dahi üstünlüğü kaybetmiş oldu.

“Ebeveynlerimiz gibi sülale sahibi olamayacağız”

Ülkedeki ev sorununun bildirme aşkın hissedildiği şehirlerden Buenos Aires’mağara merkezinde dinamik Lucia Cholakian, partneriyle birlikte oturduğu eve verdiği icar ve fatura giderlerinin, gelirinin yüzdelik 40’ına denk geldiğini söylüyor.

28 yaşındaki öğretim üyesi, “Ebeveynlerimiz üzere, öz evimize eş olma hayaliyle ati planları yapamayacağız” diyor. Cholakian, Fernández hükümetinin icar uygulamasının detone olduğunu belirtse birlikte kiracılara elan çok hak tanınmasını sağladığı amacıyla olumlu aynı etap olduğunu de söyledi. Öte yandan dinç pedagog, eş sahiplerini ve kiracıları mağdur etmeyecek muvazeneli tıpkısı uygulamaya gidilmesi gerektiğini belirtiyor.

“Arjantin belirsizliğin ülkesi” diyen Martin Tetaz ise Fernández hükümetinin ev sorununa ilgili uygulamalarının ülkeyi henüz üstelik belirsizliğe sürüklediğini savunmuştu.

Hong Kong basamak sıkıntısını inşaatla çözmeye çalışıyor

Dünyanın sunu fiyatlı evlerinin kayran aldığı Hong Kong’üstelik hane sorunu süreğen bir problem. Kısaca 7,5 milyonluk şahıs, yönetsel bölgenin toplam alanının sadece kestirmece 30’una kurulu durumda. Geri kalan yerlerdeyse ormanlık alanlar, bataklıklar, yeşil poyra ve otopark alanları bulunuyor.

Hong Kong Çıban Yöneticisi Carrie Lam, onlarca yıldır uğraşılan hane sorununu çözmek amacıyla şehrin kuzeyinde bire bir ana kent oluşturmayı düşündüklerini açıklamıştı.

Kuzey Metropol adı verilen proje, Guandong ilindeki Shenzen şehri sınırına andıran aynı noktada, 300 kilometrekarelik alana yapılacak.

Proje kapsamında metropolde, yarısından fazlası sıfırdan düz yazı edilecek toplamda 926 bin hane yapılması bekleniyor. Bölgedeki nüfusunsa yaklaşık 2,5 milyon olacağı öngörülüyor.

Çin’in “Silikon Vadisi” namına üstelik bildik Shenzen şehriyle yakınlığından çevre Kuzey Ana Şehir’ün bire bir inovasyon ve uygulayım bilimi bölgesine dönüştürülmesi planlanırken, bu sayede kısaca 650 bin kişilik istihdam yaratılacağı düşünülüyor.

“Sentetik adalar” projesi çevrecilerden tepki topladı

Hong Kong yönetimi 2019’da bile bir “bireşimli adalar” projesi açıklamıştı. Buna göre Lantau Adası açıklarında 2025’te düz yazı edilmesi planlanan sentetik adalarda 260 bin dairenin vadi alacağı ve bunlardan sunma beş altı yüzde 70’inin kamu konutu olacağı bildirilmişti. Projenin 2032’üstelik tamamlanması ve adalarda yerleşime başlanması planlanıyor.

Öte yandan 624 milyar Hong Kong doları (tahminî 1 trilyon TL) maliyeti kâin proje, Greenpeace ve Dünya Doğayı Siper Vakfı kabil çevreci sivil toplum kuruluşlarından aksülamel görmüştü.

Çevreciler hele bölgede nesli tükenme tehlikesi altındaki gülgûn yunusların, inşaat projesi zımnında uymazlık görebileceğini belirtiyor.

Hong Kong, hane krizi nedeniyle serencam dönemde Çin hükümetinin baskısı altında. Çinli yetkililer, bölgedeki krizin sorumlusunun büyük holdinglerin ve gayrimenkul şirketlerinin “inhisarcı davranışı” olduğunu savunuyor.​

Temmuzda Çin hükümeti Hong Kong’daki oldukça evlerin tamamının 2049’a büyüklüğünde ortadan kaldırılmasına dair aynı misyon belirlemişti. Buna rağmen haddinden fazla kısıtlanmış alana eş siftinlik apartman dairelerinin yapımı sürüyor. Eylülde şehrin önde gelen yapım firması Sun Hung Kai, Sai Kung bölgesinde 8,2 metrekareden başlayan ve arz büyüğü 26,3 metrekare boyutunda daireler düz yazı etmeye başlamıştı.

“Emlak baronları kazanabilir”

Ancak Hong Kong’daki kazançlı göz inşası girişimlerinin, Çin hükümetinin bölgedeki siyasal etkisini azaltmaya çalıştığı 4 iri yurt şirketi olan Henderson, Sun Hung Kai Gayrimenkul, New World and CK Asset’ın işine yarayabileceği birlikte düşünülüyor.

Basamak alacaklar ilgi! 42 bin TL’ye kadar bindi veriliyor…

 

İngiltere’dahi hane piyasası durulmuyor

 

Müteahhitlerden ev fiyatlarına ‘izzet arazili’ hal

 

Financial Times’a mütekellim Hong Kong merkezli Para şirketi Bocom International’dan yurt analisti Philip Tse, alelhusus Yıldız Ana Şehir projesinin tamamlanmasının 15-20 yıl sürebileceğini, bu tam hane fiyatlarının yapım yapılabilecek kâin arazilerin kıtlığından ötürü artmaya bitmeme edeceğini, bunun de yurt şirketlerine daha yukardan kıymet ödeme fırsatı sağlayacağını öne sürüyor.

Nısıf resmi hatır kuruluşu Hong Kong ve Makao Çalışmaları Çin Birliği (Chinese Association of Hong Kong and Macau Studies) Direktörü Tian Feilong üstelik “Hong Kong’daki yurt şirketlerinin aşırı ve yasadışı tekeli ortadan kaldırılmalı ve toplumsal doğruluk gerçekleştirilmeli” değerlendirmesinde bulunuyor.

Burada vadi verdiğimiz farklı ülkelerdeki durumdan de anlaşılacağı üzere basamak sorunu kısa vadede çözülebilecek üzere görünmüyor. Yurt piyasalarında yürürlüğe konan türlü çalışmalar, geliştirilen projeler ve getirilen sınırlandırmalar, alelumum siyasal çıkar çatışmaları ve pandeminin konuşu gidişatı öngörülemez kılması zımnında aracısız çözüm üretmekten uzak. Tahaffuz sorunu rastgele geçen dönem derinleşirken, çok henüz balaban ayrımsız soylu erki krizin önlenmesi için gelecekte hem domestik hem birlikte küresel ölçekte adımlar atılması gerekiyor.