Gayrimenkul ve Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Derneği (GYODER), taşınmazlar sektörünün madun segmentlerini üçer mahiye dönemler halinde irdelediği “GYODER Tezahür” Türkiye Taşınmazlar Sektörü 2020-2. Çeyrek Altın Raporu’nu yayımladı.
Asıl ekonomik verilerin beraberinde “Göz”, “Krediler”, “GYO-Taşınmazlar Yatırım Ortaklığı”, “GYF-Taşınmazlar Yatırım Fonu”, “Bölüm”, “AVM”, “Geri Hizmet” ve “Turizm” kabil gayrimenkulün cemi ast segmentlerini kapsayan raporun; yurt yatırım ortaklıklarının finansal değerlendirmeleri ile ilgili verileri, Merkezi Vasıta Kuruluşu (MKK) ve Kamuyu Aydınlatma Platformu’nun (DERI) katkılarıyla zenginleştirildi.
GYODER Işaret 2020-2. Çeyrek Altın Raporu’na bakarak, pandemi sürecinde ilkin Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Çevre ve Kentçilik Bakanlığınca alınan önlemler ve proaktif yaklaşımlar sektöre fert suyu yerine toparlanma eğilimini güçlendirdi.
İnşaat sektöründe yüzde 1,5 seviyesinde yaşanan çöküntü ise aceleci yaşanan küçülmelerden sonraları temayül değişiminin ilk işareti olarak görüldü. Alınan tedbirlerle özellikle ikinci çeyreğin sonu itibarıyla sektörde gözle görülür tıpkısı toparlanma yaşandı. bahis konusu toparlanma hane satış rakamlarına da yansıdı.
Ev satışında güzeşte yılın ilk yarısına göre yüzdelik 23,5’lik artış
Rapora bakarak, 2019 yılının önceki yarısında mecmu 505 bin olan bölük satışı, 2020 yılının bire bir döneminde 624 bin adede ulaşarak yüzde 23,5’lik tıpkısı artma sağladı. Artışı tetikleyen yer yüce unsurlar ise pandemi nedeniyle yaşanan kapanma sürecinin bitmesi, hele yüreklilik faizlerinde kamu bankaları önderliğinde sağlanan acı düşüş ve ertelenen talebin etkisi oldu.
Mavera yandan birkaç yıldır yeni ev arzının giderek düşmesi dahi talebin yükselmesinde diğer benzeri tetikleyici oldu. Halihazırda pazarda muntazır konutların istek görmesi da kocaman ölçüde istif erimesi sağladı. 2020 yılının önceki yarısı itibarıyla 226 bin adede ulaşan ipotekli basamak satışında, 2019’un tıpkı dönemine bakarak yüzdelik 221’lik artım yaşandı.
Raporda, pandemi nedeniyle mütebeddil ihtiyaç ve istihlak eğiliminin ilgi çekici benzeri gelişme olduğu belirtilerek, artık yapı yapısından, mimariye, geçer not esas malzemeden, çevreye duyarlılığa büyüklüğünde dayanıklı çok unsurda değişim gözetilerek yatırım kararı alınması gerektiği vurgulandı.
2020 yılı ikinci çeyrek altın göz satışları, global müstevli nedeniyle april ve mayıs aylarında tanıdık soylu erki durgunluğa rağmen ayrımsız önceki yılın tıpkısı dönemine göre tahminî yüzdelik 14’lük bire bir artım göstererek 283 bin 731 sayı seviyesinde kapandı. Özellikle haziran kocaoğlan itibarıyla kamu bankaları yoluyla başlatılan emlak kredisi kampanyası göz satışlarını olumlu yönde etkilerken, global salgın nedeniyle ertelenen talebin bile etkisiyle mayıs kocaoğlan bakımından göz fiyatlarında mahiye yüzde 6,4 ile bugüne kadarki yer faziletkâr mahiye değişim görüldü.
2020 yılı ikinci çeyreğinde esbak yılın aynı dönemine göre, önceki umum satışlarda yüzdelik 8,1 düşüş, ikinci halk satışlarda ise yüzde 28 artış yaşandı. İlk satışların mecmu satışlar içerisindeki oranı, bir esbak çeyreğe bakarak artma göstererek çeyreklik bazda yüzde 31,8 adına gerçekleşmiş olsa da haziran ayında yüzdelik 30,9 ile bu heybet veri setindeki sunma düşük seviyesine geriledi.
İpotekli satışlarda yüzdelik 206 artma
İpotekli satışlarda emlak kredisi repo oranlarındaki gerileme ile gelişigüzel sabık yılın bir dönemine göre yüzde 206,7’lik tıpkısı artım gerçekleşirken, gayrı satışlarda ise verilerin açıklanmaya başlanmasından bu yana çeyreklik bazda genişlik bağan koca sayısı görüldü ve sabık yılın tıpkı dönemine göre yüzde 28,3 çöküntü kaydedildi.
emlak kredisi kampanyası ve ertelenen talebin etkisiyle talepte tanıdık artış ikinci çeyrek itibarıyla ev fiyatlarına yansıdı ve mayıs ayı bakımından temel bazda almanak yüzde 10,6 artım görüldü. Nominal bazda, geçtiğimiz sene mayıs ayında ev denk endeksinde almanak artım yüzde 1,5 seviyesinde iken, dizin bu yıl mayıs ayında yıllık bazda yüzde 23,1 çoğalma gösterdi.
Yabancılara yapılan satışların ise iç talebin yüksek olması, küresel salgın ve pervaz sınırlamaları nedeniyle toplam satışlar içerisindeki oranı gerilemeye devam etti ve yüzde 0,9 adına gerçekleşti. bununla birlikte, haziran ayında maaş bazda yüzde 93,5 seviyesinde çoğalma görüldü. İkinci çeyrekte yabancılara yapılan ev satışlarında önce tam yüzdelik 46,1 pay ile İstanbul, ikinci tam yüzdelik 16,8 nasip ile Antalya meydan aldı.
İlk yarıda çatı ruhsatı sunulan bina sayısı yüzde 45,5 arttı
Belediyeler aracılığıyla bina ruhsatı verilen çatı sayısı yılın önceki 6 ayında geçen yılın aynı dönemine bakarak yüzde 45,5 arttı. Yapı ruhsatı sunulan binaların mesaha yüzdelik 40,8, değeri yüzdelik 54,8 ve ofis sayısı yüzde 72,9 arttı. Belediyeler yoluyla sunulan çatı istimal izin belgelerinde ise yapı sayısı yılın önce yarısında sabık yılın aynı dönemine bakarak yüzde 35,6, mesaha yüzde 32,5, değeri yüzdelik 27,2, ofis sayısı birlikte yüzde 32,1 azaldı.
2019 yılı temmuz ayında başlayan emlak kredisi repo oranlarındaki azalış trendi, saha düzlük haftalık bazda artışlar dünya 2020 yılı haziran ayı sonuna büyüklüğünde bitmeme etti. 2019 yılı temmuz kocaoğlan başında azalış trendine giren ve yüzde 1,65 seviyesinde gerçekleşen konut kredisi Ürem oranı, 2020 yılı temmuz ayında yüzdelik 0,73 seviyesine geriledi.
Tıpkısı şekilde 2019 yılı temmuz kocaoğlan başında azalış trendine giren ve yüzdelik 21,65 olan yıllık getiri oranı ise 2020 yılı orak ayı kocaoğlan ortasında 12,61 fakül azalarak yüzde 9,14 seviyesine geriledi. 2020 yılı haziran ayı böylece konut kredisi hacmi 234 bilyon TL seviyesinde gerçekleşti. Kamu yatırım bankalarının toplam emlak kredisi hacmi içindeki payı 2019 yılı haziran ayında yüzde 51 seviyesindeyken, 2020 yılı haziran ayında yüzde 60’a yükseldi.
GYO endeks değeri ikinci çeyrekte yüzdelik 50 arttı
Mart sonunu 33.384 puandan kapatan GYO endeksi, haziran böylece yüzde 50,12’lik ayrımsız artışla 50.118 puana yükseldi.
GYO endeksiyle yüzde 70’mağara üstünde korelasyonu olan BIST 100 endeksi ise aynı dönemde yüzde 30’luk benzeri çoğalma sağladı. Halka duruluk oranının yüzdelik 52 mertebesinde olduğu GYO endeksinin ortalık değeri bile yüzde 59’luk artışla 36,5 bilyon TL’ye yükseldi.
bununla birlikte ikinci çeyrekte ecnebi yatırımcı oranında Borsa İstanbul’un genelinde olduğu üzere tıpkı kayıp olduğu ve yüzde 2’lik aynı düşüşle bu oranın yüzdelik 17’lere gerilediği görüldü. Antrparantez bireysel ve kurumsal yatırımcı oranlarının neredeyse bedel olduğu GYO’ların ikinci hak dağıtmadığını ancak hisselerdeki yükselişin sonraki çeyrekler amacıyla hasılat dağıtımı anlamında birlikte artı benzeri yansımasının olabileceği düşünülüyor.
GYF’lerin iş büyüklüğü 6,8 milyar TL seviyesine ulaştı
Türkiye’birlikte emlak envestisman fonu (GYF) iş büyüklüğü 30 Haziran 2020 itibarıyla 6,8 milyar TL seviyesine ulaştı.
İhraç dönemi devam eden ve ilk defa envestisman düz fonlar dahi karışma tevessül etmek amacıyla toplanmış 45 GYF yatırım aldı. Nisan 2020 ile Haziran 2020 beyninde SPK marifetiyle 4 yıpranmamış GYF’ye yapı izni, 3 GYF’ye ihraç belgesi onayı verilirken 3 kâin GYF’nin tasfiyesi onaylandı. Borsa İstanbul Nitelikli Yatırımcı İşlem Pazarı’nda 6 adet GYF iş görüyor.
Rapora göre, İstanbul idarehane pazarında genel sunu 6,46 milyon metrekare kendisine tıpkısı seviyede kalmasına rağmen, dimdik himmet alanları çözümlerinin gerekliliği arzın yeniden sınıflandırılmasını gerektirecek.
İkinci çeyrekte kaydedilen kiralama işlemleri yaklaşık 41 bin 255 metrekare olarak gerçekleşirken, yılın geçmiş yarısında gerçekleşen kiralama işlemleri toplamda 132 bin 118 metrekare oldu. İkinci çeyrekte kaydedilen iş hacmi aynı geçmiş çeyreğe ve güzeşte yılın bir dönemine göre özellikle pandemi etkisinin aynı yansıması namına düşüş gösterirken sırasıyla yüzde 54,6 ve yüzdelik 14,7 oranlarında tenakus gerçekleşti.
Türkiye Ticari Yurt Endeksi, 2020 yılı haziran sonu bakımından 153,32 nokta seviyesinde gerçekleşti. Indeks, güzeşte senenin ayrımsız ayına oranla 6,31 nokta artım gösterirken, maaş 1,38 nokta artım gösterdi. 2020 yılına 146,97 fakül seviyesinde başlayan endekste, 12 maaş dönemde 8,84 puanlık tıpkı artma yaşandı.
Mavera yandan, yılın evvel çeyreğinde kiralama işlemi bakımından art noktayı gören lojistik piyasası, Kovid-19 salgını döneminde önemi artan savruk lojistiği ve devre içi satışların etkisiyle ikinci çeyrekte kayda değer tıpkı takat sınırı gösterdi.
2020’nin ilk yarısı bakımından geri hizmet piyasasındaki birincil icar dolar bazında metrekare başına maaş 4,50 namına görünürken TL bazında 30,00 metrekare/ay seviyesine yükseldi.
