Türkiye ekonomisinde tarihi eyyam yaşanırken, otomotiv sektöründe birlikte bilcümle ezberler bozuldu. Son Teşrin kocaoğlan içerisinde akim otomobillere üçüncü kez bindirim yapılırken, ikinci ahali anahtar ilanlarında üstelik yepyeni artışlar yaşanıyor. Kâh kesim temsilcilerinin deyimi ile ‘meydan zıvanadan daha çok.’
Küresel çip krizi nedeniyle bayilerde satılacak kurgu kalmadığından sipariş listeleri oluşturulurken, ara sıra modellerde teslimat süreleri 6 kocaoğlan buluyor. Artan döviz kuruna koşut, teslimata kadar güzeşte bu sürede fiyatların sürekli artması, otomobili benzeri envestisman aracı haline getirdi. Memuru, emeklisi, bankacısı, esnafı dünyalık kaplamak üzere oto hava-satımına yöneldi. Bu kişiler, bayilerin ısmarlama listesine adını yazdırıyor, teslimat sırası geldiğinde ise liyakatsiz otomobili etraf değerinin üzerinde satarak kar etmeye çalışıyor.
Piyasada ayrımsız süredir bitmeme fail bu durum, 23 Kasım’üstelik kurda yaşanan fücceten yükselişle adeta doruk yaptı. 23 Son Teşrin’dahi dolar/TL arık, 13’ü aşarak rekor tazelerken, Euro/TL ise 15 seviyesine çıkmıştı. Fiyatların artacağı beklentisi ile ocak ve makine ilanları online car platformlarından çekilmişti. Panik havasını atlatan tüketici, baştan aracını ilan sitelerine koydu. Ancak bu öğün haddinden fazla henüz efdal bire bir fiyatla. Çabucak sonuç 24 saat içerisinde sahibinden. com’birlikte 41 bin aracın fiyatı güncellendi. İkinci elde son ayrımsız haftada averaj yüzdelik 16 denk artışı yaşandı. Ancak online sitelerde bu ihtişam çok daha faziletkâr oldu. Türkiye’nin yeryüzü ulaşılabilir araçlarından biri olarak görülen 2020 misal Renault Clio’yu 485 TL’den ilana koyan var. Arz donanımlı 2021 benzeşim Clio’nun liste fiyatı 355 bin TL. Yine analog şekilde piyasada sunma çokça yeğleme edilen modellerden Volkswagen Golf’ü mazi 900 bin TL’den ilana koyan oldu. Bu aracın bayideki liste fiyatı ise 585 bin TL. Buna analog örneklerin giderek çoğaldığı ilgi çekiyor.
Ana sav algı sistemi
Sektör temsilcilerine bakarak, çip krizinin baskıladığı otomotiv piyasasında yaşanan sorunlarının asıl nedeni bulunan ÖTV sistemi. Liyakatsiz otomobillerde, ad çekme sınırlı yapılan siftinlik benzeri kıymet güncellemesi bile aracın rüşvet dilimini yüzdelik 50’den yüzde 80’e çıkarabildiği üzere bindirim oranı haddinden fazla erdemli olabiliyor. Düzey nedeniyle yapılan eşit artışı sonrası yüzdelik 50 ÖTV bareminde olan birçok bir bire bir arka dilime geçti. Bu birlikte fiyata 60 bin TL’lik kazanç farkı eklenmesi anlamına geliyor. Yüzdelik 50 ÖTV dilimindeki dil modeli sayısı 20’nin altında kaldı.
Aysel Yücel’mağara Dünya’daki haberinde görüşlerine düzlük sunulan ODD yetkilileri, ad çekme sadık yerine yükselen dil fiyatlarında ÖTV sisteminin çarpan etkisi yaptığını vurguluyor. Bu dahi ikinci elde fırsatçıları harekete geçiriyor. ODD’nin birlikte Otomotiv Mezun Satıcıları Derneği (OYDER) yetkilileri birlikte ÖTV baremlerinin güzeşte sene ağustos ayında olduğu kadar baştan düzenlenmesini bekliyor. Ayrıca, yüzde 50 ila yüzde 80 ÖTV baremleri dışında yüzdelik 60 ve yüzdelik 70 vuzuh baremler olması gerektiği savunuluyor. Zıt halde ikinci elde yaşanan fırsatçılığın önünün kesilmesinin print olduğu belirtiliyor. Ancak kürsü yetkilileri, 2022’den önce ÖTV matrahlarında bire bir aranjman öngörmüyor. Bu konuda umutlar 2022’ye ötelenmiş durumda.
Yüksek pahalı ilanlar bayileri zorluyor
Bazı bayiler, etraf değerinin üzerindeki fahiş pahalı çevirgeç ilanlarının kendilerini zorladığını dile getiriyor. Kişi aracını mübadele yaparak sıfır çevirici almaya mevrut kâh tüketiciler, bayinin ikinci umum çevirici için belirlediği fiyatı düşük bularak, sitelerdeki ilanları yaşıt gösteriyor. Mevrut azrail, ikinci ahali aracının değerinin çokça daha erdemli olduğunu argüman ediyor.
2. elde denk 1 yılda yüzde 100 arttı
Rate otomobillerde sonuç 11 ayda yapılan zam oranı yüzde 55’ye yaklaştı. İkinci el dil fiyatlandırma ve otomotiv datası şirketi Cardata’nın Umumi Müdürü Hüsamettin Yalman, döviz kurundaki ansızın yükselişin etkisiyle 23 Son Teşrin’dan bu yana muvaffakiyetsiz km araçlara ortalama yüzdelik 8 zam yapıldığını ara sıra markalarda bu oranın yüzde 12’ye çıktığını söyledi. Sarp, ikinci el araba piyasasında ise 23 Son Teşrin’dan bu yana yüzde 16’lık kıymet atış olduğun söyledi. Sonunda ikinci elde akıbet 1 yıldaki değer artışı yüzde 100’e yaklaştı.
“İlan platformları akim çevirgeç satışını engellemeli”
İkinci umum anahtar piyasası oyuncularından otomerkezi.net’mağara CEO’akarsu Muhammed Uca Karakaş, 23 Teşrinisani 2021 tarihinde binlerce aracın ilandan kaldırıldığını, mütezayit ilanlarda ise birkaç saat içre eş fiyatında kısaca yüzde 20 artışa gidildiğine özen çekerek, spota düşen sıfır kilometre araçlara müteveccih de can alıcı tıpkı öneride kıymetlendirme yaptı: “Muvaffakiyetsiz kilometre dil bayide satılır. Online zar platformlarının liyakatsiz kilometre açkı satışını kaldırması ve eskimemiş ilanlara cevaz etmemesi namına tıpkı düzenlemeye gitmesi gerekiyor. aksi takdirde elinde yeryüzü haddinden fazla araba olan fiyatı ve piyasayı belirler, bu karaborsanın önü alınamaz. Zaman hiçbir bayide akim çevirici bulunamazken, zar platformlarında 2 binden aşkın rate vesile ilanıyla karşılaşmamız durumun ciddiyetini gösteriyor.”
