Rize’dahi, 1960’lı yılların ortalarında, dönemin Belediye Reisi Ekrem Orhon aracılığıyla bahir dolgusu başlatıldı. Büyük taşlarla doldurulan, arasına kum ve çamur kabil malzemelerle dolgu yapılan 350 bin metrekarelik düz, bahir dolgu alanı kendisine kazanıldı. Ekrem Orhon, ‘Denizi kişmiri, karayı dünyalık eden başkan’ kendisine anıldı. Kent merkezinin kısaca 3’te 1’ini oluşturan dolgu alanı üzerinde önceki etapta 3 ikmal halinde çatı izni verildi, ancak güzeşte sürede, dolgu alanına faziletkâr eğik binalar düz yazı edildi. Bugüne büyüklüğünde aralarında valilik, uray başkanlığı, kültür merkezi, adliye kabil kamu kurumlarının da düz aldığı çok sayıda binanın mensur edildiği alanda kısaca 70 bin birey yaşıyor.

118 dükkan, 174 ofis ve 60 konutta transformasyon gerçekleştirilecek

Kentte, 173 bin metrekarelik dolgu alanında korozyon nedeniyle riskli duruma mevrut 4 bin 174 bağımsız yapıda kentsel inkılap projesi amacıyla harekete geçildi. Mekân ve Şehircilik Bakanlığı ve Rize Belediyesi’nce ölçülü say ile elan beş altı katlı, kentin kültürüne ve mimarisine akıllıca yapılar mensur edilecek. Azaltılacak çatı yoğunluğu Salarha beldesinde 52 bin metrekare ile Yağlıtaş Mahallesi’nde 207 bin metrekarelik iki eskimemiş rezerv alanına taşınacak. Projede önce etapta yıkılacak şehremaneti bloklarının bulunduğu 23 hektarlık alandaki 118 dükkân, 174 büro ve 60 konutta kentsel dönüşüm gerçekleştirilecek.

Icar ücretlerinde artış

İş yeri ve dükkanların ağırlıklı olduğu alanda başlayan proje ile kiralık iş yeri arayanların sayısının arttığı kentte kiralarda bir anda yüzdelik 50’yi aşan oranlarda çoğalma yaşandı. Ara Sıra gelişim yerlerinde ise bu çoğalma oranı yüzdelik 100’ü buldu. Kentte çok sayıda esnaf bile merkezi caddelerde saha bulamadı. Faziletli icar bedelleri zımnında bazı dükkan sahipleri geçici dükkan isticar namına proje tamamlanıncaya kadar iş yerini ilişkin tutmaya karar verdi.

“Bu maliyetin altına giremeyiz”

Balıkçı Cemal Yavuzer, yüksek icar bedelleri dolayısıyla yeni iş yeri açmayarak kentsel dönüşümüm bitmesini bekleyeceğini belirterek, “Kirası 3 bin 500 liradan, 11 bin liraya sâdır dükkan biliyorum. Anlaşmaya çalıştık, 1 almanak ücreti önceden istediler. Ben oraya yapacağım masrafı üstelik adisyon ederek, hisse senedi yerimi kapatacağım, kullanılmamış yapılacak dükkanların teslimini beklemeye değişmeyen verdim. Bu maliyetin altına giremeyiz” dedi.

“3 bin teklik yerler 10 bin lira oldu”

Yıllardır işlettiği kasabı kullanılmamış hesabına taşıyan Kortej Karali de, “Buradaki inşaat bitene büyüklüğünde eskimemiş bire bir düz ayarladık. Hazırlıklarımızı yapıyoruz, oraya geçeceğiz. Maatteessüf bu süreçte dükkan kiraları yüzdelik 100 arttı. 3 bin teklik yerler, 10 bin teklik oldu. Anormal bire bir durum var. Buradaki yapım bitince Rize’nin epey çehresi değişecek yaşadığımız bu sıkıntıları unutacağız” diye niteleyerek konuştu.

“Icar artışları yüzde 100’ün üzerinde”

40 yıldır işlettiği lokantasını kullanılmamış hesabına taşımaya hazırlanan Tuncay Tığ ise, “Kira artışları yüzdelik 100’ün üzerinde. Pandemi sürecinde esnafın birlikte kazançlı olarak mebzul olmadığı bu dönemde kullanılmamış hisse senedi yeri arayan esnaf amacıyla bu rakamlar çok faziletkâr. 40 yıllık lokantam kapanmasın, levha asayım diye tıpkısı yer ayarladım. Bana de makul değil, kirası üstelik haddinden fazla faziletli ancak tekrar dahi 2- 3 yıl bu inşaat bitene kadar bizi dümen edecek benzeri kayran seçtik. Biz yerimizi ayarladık ama uygun fiyata meydan bulamayıp, aksiyon yerini kapatacak rüfeka de var. Kentsel dönüşüm yapılacak bu düz, Rize’nin hareket hacmini sırtlanan yerlerden biri. Dolayısıyla bakir iş yerlerine nazik arzu var. Ancak yeterli sayıda dükkan olmayınca dahi böyle tıpkısı sonuçla cebin karşıyayız” şeklinde konuştu.

Emlak Danışmanı Kıymetiharbiye Akça, “Dükkanlarda şu anda kâm sorunu yaşanıyor. O yüzden de kiralarda yüzde 50’nin üzerinde bire bir çoğalma var. Rize epey ayrımsız yer, dükkan kapasitesi anlaşılan. Esas ana yol üstünde elhak kiralık dükkan yok, aleniyet caddelerde biraz kiralık nokta var. Kiralık dükkan sayısı bir iki olunca bir anda da murat artınca kiraların artması dahi kaçınılmaz oluyor. Çevre hangi yazık kim sunu temenni konusunda yürüyor. Yer bile baskı var, talep haddinden fazla çok” dedi.

“Bunu fırsatçılığa dönüştürmeye çalışıyorlar”

Gayrimenkul Danışmanı Lütfü Güner ise, “Kira artışları yüzdelik 40’ın konusunda hamiş durumda. Kentsel dönüşüm nedeniyle yıkılacak yerde kâin esnaf kullanılmamış vadi arayışına geçti. Efdal rakamlarla alın karşıyalar şu anda. Bu yapılan kentsel dönüşüm elan sunturlu bire bir Rize için fakat maalesef abes dükkan sahipleri bunu fırsatçılığa dönüştürmeye çalışıyorlar. Merkezi noktada boş dükkan sayısı az, burası yıkılınca serencam kendisine irade aşkın oldu ve kira fiyatlarında artış yaşandı. Yıkılacak yerden taşınanlar bakir dükkan açmakta zorlanıyorlar” ifadelerini kullandı.

Erzurum’la ilişkin kentsel transformasyon ve gelişim proje alanı ilanı

 

Kentsel dönüşümde banka kredisi ürem destekleri baştan düzenlendi