Kasaba ve Şehircilik Bakanı Uğur Çekicilik, 17 Ağustos depreminden sonraları 2001’de yeni benzeri bina teftiş sistemi uygulamasına geçildiğini belirterek, “Bu sistemle bugüne kadar 1,1 bilyon metrekare mecmu alana mukabele fail 730 bin yapı denetledik. Hala inşaatı süren 745 milyon metrekare alana tekabül eden 393 bin binanın denetimine ise bitmeme ediyoruz.” dedi. Nazır Gelgel, 17 Ağustos Marmara Depremi’nin 20. yılı zımnında, Bakanlığın bina denetim sistemi faaliyetleri ve kentsel inkılap çalışmaları üzerine AA muhabirine açıklamalarda bulundu.
17 Ağustos’ta meydana mevrut depremle özellikle Kocaeli, Sakarya, Yalova, İstanbul, Bolu, Düzce tutmak üzere kamu Marmara Bölgesi’nde nazik yıkımlar yaşandığını belirten Alım, depremde 96 bin 808 konut ve 15 bin 944 gelişim yerinin yıkıldığını, 231 bin 364 konut ve 32 bin 569 hisse senedi yerinin de hasar gördüğünü söyledi. Depremde 17 bin 480 kişinin hayatını kaybettiğini, binlerce kişinin üstelik yaralandığını tabir fail Alım, “17 Ağustos 1999 depreminde kaybettiğimiz vatandaşlarımızı rahmetle anıyorum. Cenabı Tanrı, 17 Ağustos bire bir depremlerden ve tam felaketlerden ülkemizi ve milletimizi müdafaa eylesin. 1999’dan bugüne, aynı acıların yeniden yaşanmaması ve vatandaşlarımızın henüz metin, daha güvenli binalarda ve şehirlerde yaşamaları üzere devletimiz var kuvvetiyle çalıştı. Tığ bile Bakanlık adına elimizden gelen gayreti göstererek bu konuda yapılması gereken çalışmalarımızı sürdürüyoruz.” diye niteleyerek konuştu.
Türkiye’birlikte akıbet 100 yılda büyüklüğü 6 ve gövde olan 56 yer sarsıntısı yaşandığını dile getiren Kurum, toprakların yüzde 66’sının 1. ve 2. kademe deprem kuşağında düz aldığını, nüfusun yüzdelik 71’inin bu alanlarda ikamet ettiğini belirtti.
Son 100 yılda, 80 binin üzerinde vatandaşın depremlerde hayatını kaybettiğine dikkati calip Çekicilik, şöyle devam etti:
“17 Ağustos ve Düzce depremlerinin ardından 20 yılı geride bıraktık. Depremlerin şiddetli hatıraları hala yüreğimizde. 20 sene ilk yaşadığımız büyük hınç ve kaybettiğimiz hayatlar bizi bu toprakların gerçekliğiyle tıpkısı yol daha yüz yüze getirdi. Hareket sonrası Kocaeli, Yalova, Sakarya, İstanbul, Bolu ve Düzce’üstelik hep 43 bin 146 basamak yaparak türe sahiplerine teslim ettik. Depremden sonraları iskân alanlarının baştan inşası ve güçlendirme, tamir çalışmalarını gerçekleştirdik. 1999’dan bilahare mevcut binaların değerlendirilmesi ve güçlendirilmesi kapsamında, zelzele ve mamure yönetmeliklerinde düzenlemeler yaptık. Binaların planlama aşamalarından başlayarak, çatı yapımında makbul malzemeler, zelzele güvenliği kontrolü ve inşaatı yapacak müteahhitlerimizin yeterliliğine dayalı inşaat sektörünü ilişik kip çokça konuda düzenlemelere gittik.”
“Kentsel Transformasyon Gösteri Planımızı eylülde paylaşacağız”
Çekicilik, Türkiye’yi etkileyecek muhtemel ayrımsız depremin etkilerini kesmek için Reisicumhur Recep Tayyip Erdoğan yoluyla 2012’dahi başlatılan kentsel dönüşüm çalışmalarına bitmeme ettiklerini vurguladı. 6306 sayılı Yasa kapsamında 53 ilde car edilen 240 riskli alan ve 41 ilde eskimemiş yerleşim merkezi namına kullanılmak amacıyla belirlenen ihtiraz bina alanlarında çalışmalara başladıklarını anlatan Çalım, şöyle bitmeme etti:”Riskli alanlarda düz düz 557 bin müstakil birime ilave olarak antrparantez 81 ilimizde 609 bin göz ve gelişim yerini, riskli yapı statüsünde yeniliyoruz. Gelinen sıra itibarıyla yaklaşık 560 bin bağımsız milletvekili birimin boşaltma ve katabolizma işlemlerini gerçekleştirdik. Bu konudaki çalışmalarımızı daha planlı aynı şekilde süpürmek, 2023’ün yaşayan şehirlerini bilcümle alay malay bina etmek amacıyla ‘Kentsel Inkılap Gösteri Planımızı hazırladık. Eylülün evvel haftası İstanbul’bile düzenleyeceğimiz toplantıyla eylem planımızı kamuoyuyla paylaşacağız.”
Vekil Gelgel, kentsel inkılap çalışmaları kapsamında bugüne büyüklüğünde 11 milyar 202 milyon lira tutarında destek ve envestisman gerçekleştirdiklerini söyledi.
“Kayıplar, yapıların birey ve dünyalık güvenliğini sağlar nitelikte yapılması gerektiğini gösterdi”
Türkiye’birlikte çatı denetleme sistemine ilgilendiren planlı çalışmalardan bahseden Gelgel, şöyle konuştu: “1999 yılındaki depremlerde meydana gelen şişman birey ve mal kayıpları bize, yapıların gelişigüzel şeyden geçmiş fert ve mülk güvenliğini sağlar nitelikte yapılması gerektiğini gösterdi. Ülkemizde 17 Ağustos 1999 ızdırap tecrübesi ile 2001 yılında eskimemiş ayrımsız çatı denetim sistemi (4708 basit Çatı Denetimi Üzerine Kanun) uygulamasına geçildi. Antlaşma içerisinde eskimemiş tensikat yaparak sistemi bugünkü yaşayan yapısına kavuşturduk. Bu sistemle bugüne kadar 1,1 milyar metrekare hep alana karşılama eden 730 bin çatı denetledik. Bu binalarda kısaca 5 milyon 500 bin mutlak kısım var. Hala inşaatı süren 745 milyon metrekare alana tekabül eden 393 bin binanın denetimine ise devam ediyoruz. Bu yapılarda birlikte kestirmece 3 milyon bağımsız milletvekili departman var. Apayrı bire bir ifadeyle bugüne kadar tahminî 22 milyon vatandaşımız depreme dayanabilen konutlarında hamaset zarfında oturuyor. Devam eden inşaatların da tamamlanmasıyla bu cirim 35 milyona ulaşacak.”
Bakan Çekicilik, yer sarsıntısı ülkesi olan Türkiye’nin olasılı afetlerden daha bir iki beis görmesi üzere bina denetim sisteminin Bakanlık bünyesinde özenle sürdürüldüğünü dile getirdi. Emin yapılar üzere binaların yapım aşamasındaki denetiminin öneminin göz ardı edilemez aynı kaynak olduğunu vurgulayan Gurur, “Van depremi sonrası devlet genelinde denetlenen yapılarda değme can kaybının ve yıkımın yaşanmaması, kanunun ülkemiz amacıyla ne kadar ehemmiyet en ettiğini ve sahadaki başarısını gözler önüne sermiştir.” dedi.
“Beton numunelerinin sahadan alınma ve katliam aşaması vasıta altına alınıyor”
Gurur, bina denetim sisteminde düzlük alan aktörler arasında kurulabilecek ticari bağdan kıran yaşanması muhtemel suistimalleri ortadan vira etmek amacıyla bina teftiş firmalarının Bakanlıkça elektronik ortamda belirlendiğini, bu sistemi yıl esasen itibaren uygulamaya başladıklarını söyledi. İnşaatlardan alınan beton numunelerinin RFID (çip) sistemi ile etiketlenerek izlenmesi ve sonuçların laboratuvar ortamından herhangi engelleme olmadan online alınabilmesine imkan veren yazılım sisteminin uygulanmaya başlandığını aktaran Gelgel, şunları kaydetti:
“Elektronik Beton İzleme Sistemi (EBİS) yazılımıyla geliştirilen müteharrik uygulama ile yapım sahasından beton camekân bilgileri sisteme kaydedilerek, her bir beton numunesi içerisine RFID etiket konuluyor ve numuneler kimliklendirilerek araç altına alınıyor. 2015 yılında birlikte kanuna marjinal debi eden kuruluşlar üzerine idari para cezası, bakir aksiyon almaktan men cezası ve doküman iptalini öngören kademeli kullanılmamış bire bir idari yaptırım sistemini getirdik. Zelzele ülkesi olan Türkiye’nin muhtemel afetlerden henüz bir iki zarar görmesi için çatı denetim sistemini Bakanlığımız bünyesinde özenle sürdürmekteyiz. İhtiyaçlar ve çağın gerekleri doğrultusunda dizge üstünde geliştirme süreçlerine duruluk vermeksizin devam ettiriyoruz.”
