Maliye Bakanlığınca hazırlanan ”Ekonomik Veriler” kitapçığındaki verilere göre, 28 Avrupa ülkesi süresince benzen ve mazot fiyatının sunu yüksek seviyede seyrettiği Türkiye, benzinde idrak rekortmeni, motorinde ise ikinci tam bulunuyor.
AA muhabirinin ”Ekonomik Veriler-Teşrinisani 2010” kitapçığından derlediği verilere göre, 97 oktan l litre benzinin fiyatının 4 liraya ulaştığı Türkiye’da, akaryakıt ürünlerinden efdal çap ve miktarlarda Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) ve Ekleme Derece Vergisi (KDV) alınıyor.
22 Teşrinisani 2010 tarihinde muteber olan değer ve döviz kurları temel alınarak yapılan hesaplamalara göre, Türkiye, 28 Avrupa ülkesi içre benzen ve motorini bildirme fiyatlı satan büyüklük yerinde bulunuyor.
söz konusu tarihte Türkiye’deki benzin fiyatı 1,9 avro düzeyinde bulunurken, 1 litre benzinden alınan ÖTV ve KDV ise 1,2 avroya ulaşıyor. ÖTV ve KDV, satma fiyatının dahi yüzdelik 66,8’ini oluşturuyor.
Benzen fiyatında ve vergi yükünde Türkiye’nin kolaylıkla ardında Yunanistan meydan alıyor. Bu ülkede benzen fiyatı 1,5 avro, benzinden alınan vergilerin toplamı 1 ekü, vergilerin satış fiyatı içindeki payı dahi yüzdelik 63,9 şeklinde hesaplanıyor. 1 litre benzindeki vergi yükü sıralamasında Türkiye ve Yunanistan’ı İngiltere, Hollanda, İsveç, Almanya, Belçika, Finlandiya ve Fransa strateji ediyor.
Bu ülkelerde benzen fiyatındaki vergi yükü, yüzdelik 61,1 ile yüzde 63,9 ortada değişiyor. Benzin fiyatının 1 ekü dolaylarına düştüğü Romanya’dahi benzindeki vergilerin bey fiyatına oranı yüzdelik 51,4, Bulgaristan’üstelik yüzde 50,5, Letonya’üstelik ise yüzdelik 50,3 seviyesinde kalıyor.
-MOTORİNDE KAPSAM-
Avrupa’de motorin fiyatında birlikte zirvede bulunan Türkiye, kıymet içindeki alacak
payı bakımından ise İngiltere’nin ardında kayran alıyor.
İngiltere’da 1,4 avro olan 1 litre motorinden 0,9 ekü ÖTV ve KDV alınıyor
ve vergiler, mir fiyatının yüzdelik 62,4’ünü meydana getiriyor.
Türkiye’dahi ise 1,5 avroya satılan 1 litre motorin için vatandaşın cebinden
kazanç yerine 0,9 avro çıkıyor ve komutan fiyatının yüzde 56,5’i alacak geliri namına
Hazineye aktarılıyor.
Gayrı Avrupa ülkelerinde ise motorinin satış fiyatı 1 avro ile 1,3 avro
ortada değişiyor. Fiyatın içindeki idrak payı bile, yüzde 43,4 ile yüzde 55,7
ortada seyrediyor.
Almanya’üstelik 0,7 ekü vergisi mevcut 1 litre süt 1,2 avroya satılıyor,
eş fiyatının yüzde 54’ü vergiye gidiyor. Yunanistan’bile, 1,3 avroya satılan
motorinde 0,7 avro rüşvet yükü bulunuyor ve verginin satış bedeli içindeki payı
yüzde 51 yerine belirleniyor. Bulgaristan’birlikte 1 avroya satılan motorindeki rüşvet
yükü 0,5 ekü, verginin değer içindeki payı yüzdelik 46,6, İspanya’üstelik 1,1 avroya
satılan motorindeki idrak yükü 0,5 avro, verginin kıymet içindeki oranı yüzdelik
45,7, Lüksemburg’üstelik ise 1 avroya satılan motorindeki algı yükü 0,4 ekü, bey
fiyatındaki alacak yükü birlikte yüzdelik 43,4 olarak ölçülüyor.
-2009’DA 26,3 MİLYAR LİRA ÖTV ALINDI-
BU ARADA Kitapçıkta 1 Karı 2009’dan 9 Teşrinievvel 2010 tarihine kadar geçen
süreçte, ÖTV yükündeki değiş ve akaryakıt fiyatlarındaki hareket ile 2009 yılı
akaryakıt tüketimi ve ÖTV gelirlerine da vadi verildi.
95 oktan 1 litre kurşunsuz benzindeki ÖTV yükü, sözkonusu dönemde 1,4915’ten
1,8915’e yükselirken, dağınık fiyatta dahi yüzdelik 34,9’luk çoğalma oldu. Alışılagelen
motorinde dahi ÖTV yükü 1,0045’ten 1,3045’e artık, komutan fiyatında üstelik yüzdelik 30’luk
bir değiş yaşandı.
Belirtilen dönemde gazyağı satma fiyatında yüzdelik 17,1, fuel oil 5’in
fiyatında yüzdelik 58,4, kalorifer yakıtında yüzdelik 29,6, LPG (tüplü) koca fiyatında
yüzde 28,6, otogaz fiyatında yüzdelik 25,2 artış meydana geldi.
Bu dönemde 2 bilyon 981 milyon 131 bin litre 95 oktan kurşunsuz benzen, 15
milyon 9 bin litre 98 oktan benzen, 11 milyar 800 milyon 654 bin litre kırsal
motorin, 3 bilyon 936 milyon 532 bin litre alışılagelen motorin, 355 milyon 935 bin
kilo kalorifer yakıtı, 1 milyar 253 milyon 270 bin kilogram fuel oil 5, 1
milyar 232 milyon 517 bin kilogram tüplü LPG, 2 milyar 299 milyon 69 bin litre
otogaz ve 35 bilyon 23 milyon 817 bin metreküp doğalgaz satıldı.
Devletin geçen yılki ÖTV geliri dahi 26 milyar 332 milyon 152 bin 878 liralık
olarak gerçekleşti.
-ÜLKELERDE GENIŞLIK-
Maliye Bakanlığı verilerine göre, 22 Son Teşrin 2010 tarihinde makbul olan
fiyatlar ve döviz kuru dikkate alınarak yapılan benzen ve mazot araştırma
sonuçları şöyle:
ÜLKELER BENZİN FİYATI VERGİLER FİYAT İÇİNDE
(ÖTV+KDV) VERGİ PAYI
(Avro) (Avro) (Yüzde)
———— ————- ———– ————
Türkiye 1,9 1,2 66,8
Yunanistan 1,5 1,0 63,9
İngiltere 1,4 0,9 63,9
Hollanda 1,5 1,0 63,7
İsveç 1,4 0,9 62,9
Almanya 1,4 0,9 62,7
Belçika 1,4 0,9 61,2
Finlandiya 1,4 0,9 61,2
Fransa 1,4 0,8 61,1
İrlanda 1,3 0,8 60,3
Portekiz 1,4 0,8 59,6
Danimarka 1,5 0,9 58,4
Slovenya 1,2 0,7 58,0
Çek Cum. 1,3 0,7 57,6
İtalya 1,4 0,8 57,5
Avusturya 1,2 0,7 57,0
Slovakya 1,3 0,7 56,7
Macaristan 1,2 0,7 56,5
Litvanya 1,2 0,6 54,9
Polonya 1,1 0,6 54,9
Estonya 1,1 0,6 54,5
Malta 1,2 0,7 53,4
Lüksemburg 1,2 0,6 53,0
İspanya 1,2 0,6 52,1
Romanya 1,1 0,6 51,4
Bulgaristan 1,0 0,5 50,5
Letonya 1,1 0,6 50,3
K. Rum Kesimi 1,1 0,5 47,3
ÜLKELER MOTORİN FİYATI VERGİLER FİYAT İÇİNDE
(ÖTV+KDV) VERGİ PAYI
(Ekü) (Avro) (Yüzde)
————— ————– ———- ————
İngiltere 1,4 0,9 62,4
Türkiye 1,5 0,9 56,5
İsveç 1,3 0,7 55,7
İrlanda 1,3 0,7 54,9
Slovenya 1,2 0,6 54,4
Almanya 1,2 0,7 54,0
Fransa 1,2 0,6 52,7
Hollanda 1,2 0,6 52,6
Çek Cum. 1,2 0,7 52,5
Estonya 1,1 0,6 51,1
Danimarka 1,3 0,6 51,0
Yunanistan 1,3 0,7 51,0
Macaristan 1,2 0,6 50,8
Belçika 1,2 0,6 50,7
Avusturya 1,1 0,6 50,5
İtalya 1,3 0,6 50,3
Malta 1,1 0,6 49,4
Slovakya 1,1 0,5 48,4
Portekiz 1,2 0,6 48,2
Polonya 1,1 0,5 47,9
Letonya 1,1 0,5 47,2
Finlandiya 1,2 0,5 46,9
Bulgaristan 1,0 0,5 46,6
Romanya 1,1 0,5 46,6
İspanya 1,1 0,5 45,7
K. Rum Kesimi 1,1 0,5 44,6
Litvanya 1,0 0,5 43,8
Lüksemburg 1,0 0,4 43,4
*22 Kasım 2010 tarihinde meri olan fiyatlar ve döviz ark dikkate
alınmıştır.
Kadar: Eşit ve vergi miktarlarındaki yuvarlamalar zımnında bedel içindeki
algı paylarında alelade farklılıklar görülebilir.
