Uykusuzluk hastalığı olarak isimlendirilen “insomni”nin kadınlarda 1,5-2 ikmal henüz çok görüldüğü ve 65 gözyaşı üstündekilerin kestirmece yarısının uykusuzluk şikayeti bulunduğu belirtildi.

Beyin Sağlığı ve Pestil Derneği (BEYİNDER) Komutan Yardımcısı Prof. Dr. Füsun Mayda Domaç, Dünya Gaflet Uykusu Günü dolayısıyla AA muhabirine uykunun, kişinin çevreyle iletişiminin kafasız döndürülebilir biçimde kaybolduğu, duyusal uyaranlarla uyandırılabildiği, süreli, mahsus kesiksiz, tekrarlayıcı ve eğreti bir fizyolojik durum namına tanımlandığını söyledi.

En mefkûre ve dinlendirici uykunun gece uykusu olduğunun altını çizen Domaç, uykunun cümle vücudu, beyin ve organları uyanıklık için hazırlayan tıpkısı proses olduğunu vurguladı.

Domaç, aymazlık sırasında vücudun tamirat edildiğini aktararak, “Uyku sürecinde muafiyet sistemi yenilenir, bilgiler süzülerek lüzumlu olanlar hafızaya kaydedilir, metabolizma düzenlenir ve nema hormonu üzere hormon salınımı olur.” dedi.

Gaflet süresinin, uyumak üzere yatağa gitme saatinin, uykuya dalma zamanının ve sabah intibah eşiğinin kişiden kişiye farklılık gösterdiğini anlatan Domaç, şu bilgileri paylaştı:

“İdeal aymazlık süresi, bir kişinin gece boyunca selis uyuduğu, sabahleyin dinlenmiş kendisine uyandığı ve zaman içre hararetli hissettiği, dönme boyu dalgı ihtiyacı olmadan akademik, içtimai ve bedenî işlevlerini yerine getirebildiği süredir. İdeal dalgı süresi 6-8 saat arasındadır. Toplumun yüzde 85’i saat 22.00-24.00 ortada, yüzde 15’i ise 22.00’den daha er veya geceleyin yarısından sonraları uyuduklarını tabir ediyor.

Uyku saatlerinin kesintili olması, uykuya dalamama yahut uykuyu sürdürememe, gaflet uykusu sırasında horlama, uykuda nefesinin tıkanması yahut boğuluyormuş kabil ayrımsız hisle uyanma, dişlerini gıcırdatma, uykuya dalmadan önce bacaklarda itilaf, balkı, karıncalanma kadar hislerin olması, sabahleyin dinlenmiş kendisine uyanamama, uyandıktan sonra tanıdık ser ağrısı, çağ zarfında begayet uykululuk, dikkat azalması, hisse senedi veya meslek performansında eksilme üzere şikayetleri olan kişide gaflet ile ilişkili aynı hastalığın olabileceği akla gelmelidir.”

“Ailesinde uykusuzluk hastalığı olanlarda, hastalık ihtimali artmaktadır”

Domaç, uykusuzluğun yoğun rastlanılan problemlerden biri olduğunu belirterek, şöyle konuştu:

“Uykuya daldırmak ve uykuyu selis devam ettirebilmek üzere yatılan odanın ağızsız ve kaknem olması, delik sıcaklığının 18-20 paye, yatağın ve yastığın rahat olması önemlidir. Bu şerait sağlanmış olmasına karşın uykuya dalmada sakim saatten çok engel çekiliyorsa yahut uykuya dalıp tün uyanıldığında gine uykuya daldırmak eksik saatten mufassal sürüyorsa evet bile sabahleyin uyanılması planlanan saatten yarım saatten daha er uyanılıyorsa, bu bulgular en beş altı 1 aydır haftada sunu beş altı 3 akşam oluyorsa uykusuzluktan bahsedilebilir.”

Uykusuzluluğun toplumun yüzde 35’inde görüldüğünü rapor eden Domaç, “Şayet bölüm süresince begayet uykululuk, hareket ve meslek başarısında tedenni, motivasyon kaybı, sinirlilik, anlaşmazlık, unutkanlık, işkembe barsak problemleri, muafiyet sistemi ile ilgilendiren bazı âraz ortaya çıkıyorsa uykusuzluk imdi tıpkı araz olmaktan kazanç ve uykusuzluk hastalığı (insomni) olarak adlandırılır.” bilgisini verdi.

Domaç, uykusuzluk hastalığının akut evet bile vakayiname olabileceğini vurgulayarak, şunları kaydetti:

“Uykusuzluk hastalığında seks, yaş, çevresel ve kalıtım bilimi faktörler caka oynar. Uykusuzluk hastalığı kadınlarda 1,5-2 tekmil elan fazladır. Gözyaşı ilerledikçe kadın ve erkeklerde benzer oranlarda görülür ve 65 gözyaşı üstündekilerin yaklaşık yarısında uykusuzluk şikayetleri vardır.

Ailesinde asli uykusuzluk hastalığı olanlarda, hastalık ortaya çıkma ihtimali artmaktadır. Aymazlık süresinin elverişsiz olması ve gaflet kalitesinin bozulması sistemik, nörolojik, metabolik ve psikiyatrik hastalıkların gelişmesinde risk faktörü olabilmektedir.

İnsomni olanlarda fiziki yerine bildirme ayan etkiler, his yaradılış sistemi üzerinedir. Hipertansiyon, his ritim bozuklukları, kalp yetmezliği kadar hastalıklar ortaya çıkabilmektedir. Uykusuzluk hastalığı olan kişilerin elan birkaç fiziki aktivite yaptığı, sigara ve etil alkol kullanımının daha aşkın olduğu, obezite gelişme riskinin arttığı görülmektedir. Bu faktörler, kişinin huy yapısını bozarak kalp hastalıklarının gelişmesi riskini artırmaktadır.”

Şeker Hastalığı, metabolik işaret ve obezite ile insomni beyninde pazar bulunduğuna dikkati çeken Domaç, “Uykusuzluk, psikiyatrik bozukluklarda bir dolay araz olabileceği üzere tetikleyici tıpkısı etmen adına dahi kayran alır. Alelhusus psikiyatrik bozukluğun sükûnet dönemlerinde ortaya çıkan uykusuzluk, mevcut psikiyatrik hastalığın alevlenmesinin habercisi evet üstelik tetikleyicisi tür. Sonuç yıllarda yapılan bazen çalışmalarda, uykusuzluk tanısı düzlük kişilerde kognitif işlevlerde teessür ve bunama gelişme riskinde artım olabileceği saptanmıştır.” dedi.

“Yatmadan yer birkaç 2 saat ilk elektromanyetik kolpo aymaz cihazlar bırakılmalı”

Uykuya rahat dalabilmek ve kaliteli dalgı üzere kaçta uyanılırsa uyanılsın akşam genellikle bir saatte yatılmasının ehemmiyet taşıdığını dile getiren Domaç, şunları söyledi:

“Yatarken televizyon izlemek, elektronik beyin, telefon, tablet kadar elektromanyetik dalgalar vukufsuz cihazlar melatonin hormonunun salınımını etkilemekte, gökçe kandil uykuya dalmayı güçleştirmektedir. Yatmadan sunma az 2 saat ilk elektromanyetik dalgalar cahil cihazların kullanımı bırakılmalı ve idrak uykuya amade hale getirilmeli. Periyot içinde kolalama, çay, kahve kabilinden kafein içeren içeceklerin miktarın kısıtlanmalı. Çağ boyu 2-3 litre nakit tüketilmesi metabolizmanız amacıyla faydalıdır. Ancak yatma saatinden önce baş döndürücü sıvı tüketmekten kaçınılmalı. Yatma saatine yakın içilen etanol ve sigara uykuya dalmayı güçleştirir, şeb uykuda bölünmelere bozukluk türlü.

Çevrim ortamında mufassal mütemadi uyumaktan kaçınılmalı. Özellikle uykusuzluk şikayeti olan kişilerde dönüş içre mufassal sürekli yahut apansız fazla uyuma olursa, tün uykusuzluk problemlerinde artım izlenir. Şeb aheste egzersizler yapılmamalı, stresli aktivitelere katılınmamalı ve uyumaya gitmeden en birkaç tıpkısı saat önce alıştırma yapılması bırakılmalı. Akşam yemeği, yatmaya gitmeden sunma beş altı 3-4 saat evvel yenilmeli, ekstrem semiz ve karbohidratlı besinler tercih edilmemeli. Yatmadan evvel ılık suyla duş alınmalı, solunum egzersizleri yapılarak his hızı düzenlenmeli. Bunlar vücudu rahatlatır ve üzeri çöz sıcaklığını düşürerek uykuya dalmayı kolaylaştırır.”