Uykusuzluk hastalığı adına isimlendirilen “insomni”nin kadınlarda 1,5-2 bitirme daha çok görüldüğü ve 65 gözyaşı üstündekilerin kısaca yarısının uykusuzluk şikayeti bulunduğu belirtildi.
Beyin Sağlığı ve Hasta Derneği (BEYİNDER) Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Afsun Mayda Domaç, Acun Uyku Günü dolayısıyla AA muhabirine uykunun, kişinin çevreyle iletişiminin köylü döndürülebilir biçimde kaybolduğu, duyusal uyaranlarla uyandırılabildiği, mevkut, anlaşılan mütemadi, tekrarlayıcı ve eğreti benzeri fizyolojik nitelik namına tanımlandığını söyledi.
En ülküsel ve dinlendirici uykunun geceleyin uykusu olduğunun altını çizen Domaç, uykunun parçalanmamış vücudu, hatır ve organları akıllılık amacıyla hazırlayan benzeri proses olduğunu vurguladı.
Domaç, dalgı sırasında vücudun onarım edildiğini aktararak, “Uyku sürecinde muafiyet sistemi yenilenir, bilgiler süzülerek vacip olanlar hafızaya kaydedilir, metabolizma düzenlenir ve tahaccüm hormonu gibi hormon salınımı tamam.” dedi.
Gaflet süresinin, daldırmak amacıyla yatağa gitme saatinin, uykuya dalma zamanının ve sabah uyanış eşiğinin kişiden kişiye farklılık gösterdiğini anlatan Domaç, şu bilgileri paylaştı:
“İdeal dalgı süresi, benzeri kişinin gece süresince kıvrak uyuduğu, sabahleyin dinlenmiş yerine uyandığı ve çevrim içre faal hissettiği, dönem boyu uyku ihtiyacı olmadan akademik, toplumsal ve bedensel işlevlerini adına getirebildiği süredir. İdeal gaflet süresi 6-8 saat arasındadır. Toplumun yüzde 85’i saat 22.00-24.00 beyninde, yüzdelik 15’i ise 22.00’den daha er veya tün yarısından sonra uyuduklarını rapor ediyor.
Aymazlık saatlerinin kesintili olması, uykuya dalamama veya uykuyu sürdürememe, dalgı sırasında horlama, uykuda nefesinin tıkanması yahut boğuluyormuş kadar tıpkı hisle uyanma, dişlerini gıcırdatma, uykuya dalmadan önce bacaklarda kesim, dert, karıncalanma kabilinden hislerin olması, sabahleyin dinlenmiş namına uyanamama, uyandıktan sonra görülen kelle ağrısı, bölüm ortamında müfrit uykululuk, ilgi azalması, iş yahut meslek performansında azalma kabil şikayetleri olan kişide aymazlık ile münasebetli bire bir hastalığın olabileceği akla gelmelidir.”
“Ailesinde uykusuzluk hastalığı olanlarda, çor ihtimali artmaktadır”
Domaç, uykusuzluğun sık rastlanılan problemlerden biri olduğunu belirterek, şöyle konuştu:
“Uykuya daldırmak ve uykuyu kesintisiz bitmeme ettirebilmek amacıyla yatılan odanın ağızsız ve karanlık olması, nazar sıcaklığının 18-20 basamak, yatağın ve yastığın şen olması önemlidir. Bu koşullar sağlanmış olmasına karşın uykuya dalmada yarım saatten çok zor çekiliyorsa yahut uykuya dalıp gece uyanıldığında tekrar uykuya dalmak fire saatten etraflı sürüyorsa ya de sabah uyanılması planlanan saatten muallel saatten henüz er uyanılıyorsa, bu bulgular sunu bir iki 1 aydır haftada sunu birkaç 3 akşam oluyorsa uykusuzluktan bahsedilebilir.”
Uykusuzluluğun toplumun yüzdelik 35’inde görüldüğünü rapor fail Domaç, “Eğer devir süresince taşkın uykululuk, hisse senedi ve meslek başarısında sukut, güdeleme kaybı, asabiyet, ağız tatsızlığı, unutkanlık, mide barsak problemleri, bağışıklık sistemi ile ilgilendiren kâh âraz ortaya çıkıyorsa uykusuzluk artık tıpkısı araz olmaktan menfaat ve uykusuzluk hastalığı (insomni) yerine adlandırılır.” bilgisini verdi.
Domaç, uykusuzluk hastalığının akut evet bile vakayiname olabileceğini vurgulayarak, şunları kaydetti:
“Uykusuzluk hastalığında cinslik, gözyaşı, çevresel ve kalıtım bilimi faktörler fiyaka oynar. Uykusuzluk hastalığı kadınlarda 1,5-2 hatim elan fazladır. Gözyaşı ilerledikçe karı ve erkeklerde benzer oranlarda görülür ve 65 gözyaşı üstündekilerin kısaca yarısında uykusuzluk şikayetleri vardır.
Ailesinde birincil uykusuzluk hastalığı olanlarda, çor ortaya gezinti ihtimali artmaktadır. Aymazlık süresinin güçlükle olması ve dalgı kalitesinin bozulması sistemik, nörolojik, metabolik ve psikiyatrik hastalıkların gelişmesinde risk faktörü olabilmektedir.
İnsomni olanlarda fiziksel olarak arz celi etkiler, duygu damar sistemi üzerinedir. Hipertansiyon, kalp ritim bozuklukları, önsezi yetmezliği kabilinden emraz ortaya çıkabilmektedir. Uykusuzluk hastalığı olan kişilerin henüz birkaç fiziki etkinlik yaptığı, sigara ve ispirto kullanımının henüz aşkın olduğu, obezite evolüsyon riskinin arttığı görülmektedir. Bu faktörler, kişinin soy yapısını nakzen duygu hastalıklarının gelişmesi riskini artırmaktadır.”
Şeker Hastalığı, metabolik tezahür ve obezite ile insomni ortada ilişki bulunduğuna dikkati çekici Domaç, “Uykusuzluk, psikiyatrik bozukluklarda bir civar belirti olabileceği kadar tetikleyici benzeri etmen yerine bile vadi alır. Özellikle psikiyatrik bozukluğun sükûnet dönemlerinde ortaya sâdır uykusuzluk, mevcut psikiyatrik hastalığın alevlenmesinin habercisi ya bile tetikleyicisi türlü. Serencam yıllarda yapılan bazı çalışmalarda, uykusuzluk tanısı düzlük kişilerde kognitif işlevlerde teessür ve ateh evolüsyon riskinde artma olabileceği saptanmıştır.” dedi.
“Yatmadan genişlik bir iki 2 saat evvel elektromanyetik dolma yavan cihazlar bırakılmalı”
Uykuya abat dalabilmek ve kaliteli gaflet uykusu için kaçta uyanılırsa uyanılsın akşam ezanı genellikle ayrımsız saatte yatılmasının ehemmiyet taşıdığını dile getiren Domaç, şunları söyledi:
“Yatarken monitör bağlı olmak, elektronik beyin, telefon, tablet üzere elektromanyetik dalgalar nadan cihazlar melatonin hormonunun salınımını etkilemekte, gökçe çerağ uykuya dalmayı güçleştirmektedir. Yatmadan arz bir iki 2 saat ilk elektromanyetik dalgalar nadan cihazların kullanımı bırakılmalı ve basiret uykuya amade arkaç getirilmeli. Dolaşma zarfında kola, öz, kıraathane kabilinden kafein içeren içeceklerin miktarın kısıtlanmalı. Bölüm boyu 2-3 litre hazır para tüketilmesi metabolizmanız amacıyla faydalıdır. Fakat yatma saatinden ilk ötede hazır para tüketmekten kaçınılmalı. Yatma saatine mümasil içilen alkol ve sigara uykuya dalmayı güçleştirir, şeb uykuda bölünmelere neden türlü.
Devir zarfında tafsilatlı mütemadi uyumaktan kaçınılmalı. Hele uykusuzluk şikayeti olan kişilerde dönüş içinde detaylı sürekli yahut birden fazla uyuma olursa, şeb uykusuzluk problemlerinde artma izlenir. Şeb ciddi egzersizler yapılmamalı, stresli aktivitelere katılınmamalı ve uyumaya gitmeden arz az bire bir saat geçmiş antrenman yapılması bırakılmalı. Akşam Ezanı yemeği, yatmaya gitmeden en beş altı 3-4 saat geçmiş yenilmeli, katmerli yağlı ve karbohidratlı besinler yeğleme edilmemeli. Yatmadan önce ılık suyla duş alınmalı, teneffüs egzersizleri yapılarak duygu hızı düzenlenmeli. Bunlar vücudu rahatlatır ve üst çöz sıcaklığını düşürerek uykuya dalmayı kolaylaştırır.”
