BARTIN’ın Amasra ilçesinde 42 işçinin hayatını kaybettiği eroin kazasını aramak üzere kurulan Sedir Araştırı Komisyonu raporunu tamamladı. Raporda, gelişim kazalarında boşlama ve kusuru bulunanlara geçerli cezai müeyyidelerin arttırılması, ruhsatsız istihsal yapanların vücut boyu men edilmesi gerektiği, antrparantez özgür bire bir ulusal eroin iş sağlığı ve güvenliği kurumu kurulması gerektiği belirtildi.

Komisyon, Türkiye Taşkömürü Kurumu Amasra Alım Müdürlüğü beyaz zehir ocağında 42 işçinin yaşamını yitirdiği faciaya ait çalışmasını 4 ayda tamamladı. Kazanın meydana geldiği maden ocağında dahi tetkik fail komite üyelerinin hazırladığı 366 sayfalık raporda faciaya ilgilendiren ihmaller, tespitler ve önerilere meydan verdi. Raporda kazanın nedenlerine ait şu tespitler yer aldı:

“Düz altı şartlarının oluşturmuş olduğu ve kömürün kömürleşme derecesi esnasında bünyesinde var olan bataklık gazı gazının; kömürün aralık yapısı, üretim esnasında oluşan çatlaklarda ve boşluklarda eş havasına salınımıyla aile havasında patlayıcı tıpkısı müstevi oluşturduğu, bu ortamın oluşmaması üzere metanın kaynağında önlenerek bertaraf edilmesi amacıyla üretim öncesi veya üretim sırasında bataklık gazı drenajı, taharri sondajları ile bataklık gazı içeriğinin belirleme edilmesi, daima enstantane gaz takdir sistemleri ile ortamdaki metan konsantrasyonunun ölçülmesi, etkili tıpkısı havalandırma projesi ve uygulaması ile patlayabilir atmosfer oluşmasının engellenmesi ve metanın madun patlama tahril değerinin altında tutulması gerekmektedir. Kazanın bildirme yetişkin nedeni patlayıcı atmosferi oluşturan bataklık gazı gazı varlığının ve patlamayı tetikleyici unsurların bu önlemlerle yönetilememesidir. Patlamanın meydana geldiği 14.10.2022 tarihinde bataklık gazı takdir değerleri incelendiğinde makbul havalandırma projesinin, metanın patlama zir limitlerinin altında kalması amacıyla ehliyetli olmadığı görülmektedir.”‘TALİ HAVLANDIRMADAKİ YETERSİZLİK EN ÖNEMLİ NEDEN’Raporda, kazanın meydana gelmesinde esas havalandırmadaki eksiklikten elan büyük derecede tutmak için sekunder havalandırmadaki gedik yeryüzü kebir bozukluk namına gösterilerek, şöyle denildi: “Metan patlamasının tetiklemesi ile artarda gerçekleştiği düşünülen kömür tozu patlamasının ve patlama şiddetinin ocağı yatay ve dikey yönde degaje bir alanda etkilemesinin nedeni kudretli aynı tozla savaşım yapılamaması ve su/türap barajlarının ev olması ve akıllıca konumlandırılmamış olmasıdır. Üretim ve tedarik sırasında yapılan patlatmalı hafriyat faaliyetlerinin mevzuatta tamlanan şartlara uymaması ve bunları arama eden ve denetleyen hareketli aynı teftiş ve arama mekanizması olmaması müstevi güvenliğini riske atmıştır. Ilçe çabucak personel eksikliği nedeni ile merkezi doğal gaz izleme odasında yegâne operatörün çalışıyor olması, merkezi gaz takip sisteminin sesli alarm sistemi ile entegre olmaması düzlük şeş iletişim ağının zayıflamasına ve hikmet akışında aksaklıklara sebep olmuştur.”‘CEZAİ MÜEYYİDELER ARTIRILMALI’Raporda bu kök kazaların bire bir henüz yaşanmaması için 120 maddelik teklif sunuldu. Özellikle yasalı düzenlemelere ihtiyaç olduğu ve havza madenciliği konusuna dikkat çekilerek şu ifadeler kullanıldı: “İş kazalarında ihmal ve kusuru bulunanlara meri cezai müeyyideler ve aksiyon teftişlerinde denetim sırasında tespit edilen aksiyon sağlığı ve güvenliğini tehlikeye atan nekais üzerine ihmal ve sıklet sahibi olanlara muteber yönetimsel yaptırımların caydırıcılığı artırılmalıdır. Ruhsatsız işletildiği belirleme edilen ve mülga madenleri işleten kişilere cezaevi cezası verilmesi ve bu kişilerin hayat boyu madencilik faaliyetlerinden men edilmesine müteveccih kanuni düzenlemeler yapılmalıdır. Madencilik mevzuatı gözden geçirilmeli, kömür madenciliğine ilişik parçalanmamış faaliyetler üzere ayrı ayrımsız mevzuat düzenlemesi yapılmalıdır. Madenlerde hisse senedi sağlığı ve güvenliği idare sisteminin oluşturulması, gelişim güvenliği ikliminin iyileştirilmesi ve bunun sürdürülebilir kılınması için madencilik faaliyetlerinin yegâne ayrımsız bina yapılış altında toplanmasını sağlayacak, arsıulusal standartlarda, özgür ayrımsız ulusal maden iş sağlığı ve güvenliği kurumu kurulmalıdır. Beyaz Zehir sahaları, strüktürel jeolojileri dikkate alınarak faylara ve diğer düzensizliklere bakarak olabilir olan bildirme büyük ölçekte ruhsatlara ayrılmalı ve bu şekilde çekince kaybının arz örgen indirilmesi ve sahaların emniyetli projeler ile işletilmesi sağlanmalıdır. Bire Bir gayrı ifadeyle; ülkemiz yer şeş kaynaklarının sürdürülebilir bir şekilde çıkarılabilmesi amacıyla nahiye madenciliği ön planda tutulmalıdır.”‘HAVALANDIRMA MEVZUATI HAZIRLANMALI’Gazlı ocaklar için ayrı tıpkı havalandırma mevzuatı hazırlanması gerektiğine aksan yapıldı. Raporda, “Havalandırma projelerinin herhangi bir ocağın hususi şartları dikkate alınarak hazırlanması, familya hayatiyet değişikliklerine tutkun olarak güncellenmesi ve ilgilendiren çalım/kuruluşlar marifetiyle onaylanarak uygulamaya geçirilmesi gerekmektedir. Tıpkısı üretim panosunda kirlenen ve ayrı ayrı oranlarda gazlar içeren havanın tıpkı başka istihsal panosunda methal havası adına kullanılması hem çalışanların sağlığı hem de yanıcı gazların alarm seviyelerine ulaşması açısından riskli bir müstevi oluşmasına hastalık evet. Alelhusus larpadak doğal gaz boşalması yaşanması durumunda bu seri havalandırma çok ağır sıklet sorunlara posta açabilir. Yer şeş maden işletmelerinde temas üretim panosunun hür havalandırılmasını sağlayan ve seri havalandırmayı zecrî tıpkı düzenleme hayata geçirilmelidir. Çekicilik kapılarının izlenmesi ve strateji verilerinin kayıt altına alınması prosedürlerinin oluşturulması gereklidir. Havalandırma sisteminin denetimi ile gelgel takdir ve analizleri için ehliyetli sayıda ve nitelikte personel görevlendirilerek, bahis konusu teftiş, takdir ve analizlerin ahenktar kendisine yapılması sağlanmalıdır. Görevlendirilecek personelden bildirme beş altı birinin 5 yıl ve henüz çok düz şeş madenciliğinde tecrübeli eroin mühendisi olması zorunlu olmalıdır” denildi. ‘OCAK GİRİŞLERİNE KAMERA KONULMALI’Merkezi doğal gaz strateji ile bağlanak prosedürlerinin geliştirilmesi gerektiği belirtilerek, “Telsiz mergup düzlük altı beyaz zehir aksiyon yerlerinde ateşleyici ve merkezi gaz izleme irtibatlarının telsiz kayıtlarının anahtar edilebilir olması dahi gerekmektedir. Madenlerde, merkezi gaz strateji sistemi ile entegre etkin er ikaz sistemi bulunmalıdır. Merkezi gaz strateji sensörlerine ilgilendiren yeryüzü bir iki 3 yıllık verinin sayısal ortamda saklı tutulması zorunluluğu getirilmelidir. Kayran altı kömür madeni hisse senedi yerlerinde mergup mekanik ve elektrikli ekipmanın seçimi, kurulması, makul yerlere yerleştirilmesi, hizmete alınması, işletilmesi, cıvıltı kablolarının özellikleri, elektrik kablo eklerinin şüphesiz yapılacağı ile elektrikli ve mekanik ekipmanların kurulum, etüt, onarım, hizmet ve testlerinin zahir ve kimler eliyle yapılacağı ile ilgilendiren uzun ölçün ve kılavuzlar güncellenmelidir. Kayran altında beğenilen sabit ve seyyar cihazların konumlarını personel izleme sistemi ile eşleştirilerek takibinin sağlanması gereklidir. Ocağa antre ve çıkış kontrolünün henüz etken sağlanabilmesi amacıyla ev girişlerine almaç sistemleri kurulmalıdır. Ocağın değişik bölgelerindeki faaliyet alanlarına göre birlikte çizi değerler belirlenmelidir” ifadeleri kullanıldı.’İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLARININ İŞVERENE BAĞIMLILIĞI ORTADAN KALDIRILMALI’Ocak planlarının tamamının dijital ağıl getirilerek edimsel tutulması ve yetkili kurumlar ile paylaşılmasını sağlayan bire bir hava oluşturulması gerektiği kaydedilerek, “Ateşlemeler öncesinde, gaz ölçümü kategorik ateşleyici ve nezaretçi ile gelişigüzel çift kalibrasyon ile yapılmalıdır. Havalandırma sisteminin zıt çevrilebilir özellikte olması gerektiğine ait mevzuat hükmü baştan değerlendirilerek, çift cepheli havalandırmanın umumi umde kendisine değil ocağın yapısına ve havalandırma projesine uygun şekilde özellikle belirlenmesi durumunda olacaktır. Eroin hisse senedi yerlerinin hisse senedi sağlığı ve güvenliği ile ilişkin hizmetleri, kuma esenlik ve güvenlik birimlerinden alması uygulamasına son verilmeli; rastgele beyaz zehir iş yerinin özlük hareket sağlığı ve güvenliği bölümü ile harika ve tam kadroları bulundurması ıztırar haline getirilmelidir. İş güvenliği uzmanlarının insan hakları, denetledikleri işverenlere mali bağımlılıklarını ortadan kaldırılacak şekilde baştan düzenlenmelidir” denildi. ‘EĞİTİM SÜRELERİ ARTIRILMALI’Maden gelişim yerlerinde verilen almanak 16 saatlik mecburi hareket sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin sürelerinin artırılması gerektiği bile belirtilerek, “bahis konusu eğitimler mevzuat hükmünün yerine getirilmesi için değil daima iyileştirme prensibi ile maden çalışanlarının hisse senedi sağlığı ve güvenliği kültürünün yerleştirilmesi üzere verilmelidir. Iş ve Sosyal Düzenlilik Bakanlığı Kılavuzluk ve Denet Başkanlığı’nın iş müfettişi kadroları maden mühendisliği özellikle başlamak üzere ilgili mühendislik bölümü mezunlarıyla güçlendirilmelidir. Karşı işin durdurulması kararı geçerli iş yerlerinde, karara anne teşkil eden aksiyon sağlığı ve güvenliği eksikliklerini gidermeden istihsal faaliyetlerinin bitmeme edip etmediğinin kontrolünün ne mercilerce yapılacağı hususu düzenlenmelidir” denildi.