HIV ve AIDS için yayımlanan istatistiklerin bire bir arada incelenebilmesi ve otoriteler tarafından açıklanan verilerin tanımlayıcı analizinin yapılması hedefiyle yola sâdır Türkiye merkezli, Estonya ve Tunus’ta ofisleri olan ECONiX Araştırma, Usçu İlaç Derneği’nin bilimsel destekleriyle hazırlanan Türkiye ve dünyada AIDS’e ilgilendiren akıbet güncellemeleri içeren raporunu paylaştı. Raporda 2021’bile dünya genelinde 38,4 milyon insanın HIV ile yaşadığı belirtilirken, tedavi olan kişilerin yüzde 92’sinin viral olarak baskılanmasının, tedavinin etkinliğini gösterdiğine ilgi çekildi.
1988’den bu yana HIV ve AIDS’e karşı farkındalık gerçekleştirmek üzere kutlanan 1 Meyan Acun AIDS Günü’nde bu yılın teması ‘Eşitleştir’ kendisine belirlendi. Dünya Esenlik Örgütü (WHO), küresel liderleri ve bireyleri, AIDS’i sona erdirmede ilerlemeyi kırıcı eşitsizlikleri ele almaya çağırırken, herkesin HIV’den korunma ve otama kabilinden hizmetlere bedel erişimine özen çekti.
ECONiX Araştırma’nın raporunda ise Afiyet Bakanlığı’ndan alınan verilere bile saha verildi. Bu kapsamda 1985’ten 31 Çatlak 2021’e büyüklüğünde teslim testi zait tayin edilerek bildirimi yapılan 30 bin 293 HIV (+) kişinin ve 2 bin 083 AIDS vakasının mevcut olduğu görüldü. Vakaların yüzdelik 81,2’sinin ayvaz, yüzdelik 18,8’inin eş olduğu belirtilirken, sunu fazla fenomen görülen gözyaşı gruplarının 25-29 ile 30-34 olduğu ortaya gecekondu.
Birleşmiş Uluslar ve Acun Bankası kadar çıplak kaynakların verilerinin kullanıldığı araştırmada acun çapında HIV ile dinamik insanların yüzde 75’inin otama gördüğünün aritmetik edildiğine, bu konudaki hedeflere yayılmak üzere 5,9 milyonluk bire bir fasıla bulunduğuna ilgi çekildi. HIV ile dinç çocukların ise takkadak yüzde 52’sinin maltalık kurtaran ilaçlara erişebildiği ifade edildi.
Konuyla ait değerlendirmelerini paylaşan Usçu İlaç Derneği Başkanı Prof. Dr. İsmail Balık, “Mürekkep Uluslar’in verileri, AIDS’e bağlı ölümlerin 2004’teki zirvesinden bu yana yüzdelik 68, 2010’dan bu yana ise yüzde 52 azaldığını gösteriyor. Antiretroviral (DAL) tedavi kapsamında 2000-2021 yılları arasında 18,6 milyon hayat kurtarıldığı görülüyor. Tedavilerin etkinliği bu kadar açıkken, virüse karşı farkındalığın artması önem bildirme ediyor” dedi.
ARAŞTIRMANIN ÖNE ÇIKAN SONUÇLARI
Pandemi döneminde, 2020 ve 2021 yıllarında kullanılmamış vaka sayısında düşüş yaşandığına özen calip ECONiX Araştırı Hile Ekibi Üyesi Dr. Itimat Koçkaya ise “2021’üstelik mecmu 3 bin 002 olan yeni HIV ve AIDS vakalarının pandeminin etkisinin geçmesiyle tekrardan artım trendine gireceğini ve 2030’a kadar HIV/AIDS parasız sayısının yüzde 113,09 civarında artarak 74 bin 227 olabileceğini nakletmek mümkün. 1985’ten 2022’ye kadar Türkiye’birlikte HIV/AIDS’e sadık ahiret yolculuğu sayısı toplamda 598 namına kaydedilmişti. Tahminleme sonuçları, 2030 yılında HIV/AIDS’e sınırlı almanak ahiret yolculuğu sayısının 100’e, hep ahiret yolculuğu sayısının bin 256’ya ulaşabileceğini öngörüyor. Mavera yandan gökçe yazın verilerinden yola çıkarak KAYIRICI tedavi amacıyla yapılan harcamalarını dahi kapsayan bütün esenlik kaynağı yararlanma maliyetlerinin 2030 yılında bugünkü maliyetlerin 14,7 katına çıkarak 15,4 bilyon TL olabileceğini öngörüyoruz. Inhibütör tedbirlerin daha çok konuşulması, hastalığa cebin farkındalığın kitlesel düzeyde artması bu anlamda mehabetli” ifadelerini kullandı.
“ÖNLEME PROGRAMLARININ FİNANSMANINDA IRI BOŞLUKLAR VAR”
BM öngörülerinin 2025’te küresel tıpkısı halk sağlığı tehdidi olan AIDS’i sona erdirmek için düşük ve ılımlı gelirli ülkelerde AIDS müdahalesi üzere 29 bilyon dolara ihtiyaç duyulacağını gösterdiğini belirten Dr. Koçkaya, değerlendirmelerini şu ifadelerle sonlandırdı:
“HIV’i önlemeye müteveccih bergüzar taahhütleri son yıllarda iyileşse üstelik mutluluk dirimsel grupları ortada HIV önleme programlarının finansmanında şişman boşluklar varlığını sürdürüyor. 86 düşük ve mutedil gelirli mevki marifetiyle bildirilen veriler, 2021’de bütün HIV harcamalarının averaj yüzde 8’inin önleme programlarına ayrıldığını gösteriyor. Bu payın 2025’e kadar yüzde 33’e çıkması gerekiyor. Literatüre katkıda bulunacağını düşüneceğimiz araştırmalarımızla tamlık dünyayı etkileyen hastalıklara karşı farkındalığa katkıda bulunmayı amaçlıyoruz. Bu üzere raporlarımızla esenlik pazarına ait şümullü içgörüler sunmaya bitmeme edeceğiz.”
