ENERJİ ve Bittabi Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, TBMM Genel Müesses’nda, bakanlığının 2023 Yılı Bütçe sunumunu yaptı.

TBMM Umumi Oturmuş, Sedir Başkanvekili Süreyya Sadi Bilgiç başkanlığında, Erke ve Tabiatıyla Kaynaklar, Çevre, Kentçilik ve İklim Değişikliği ile Ticaret Bakanlıklarının 2023 yılı bütçelerini ahbaplık etmek amacıyla toplandı. Enerji ve Tabii Kaynaklar Nazır Fatih Dönmez, Umumi Kurul’dahi bakanlığının 2023 Yılı Bütçe sunumunu yaptı, eleştirilere karşılık verdi. Icra Vekili Dönmez, bakanlığın canlılık, murat ve projeleri hakkında vukuf vererek, “Türkiye Yüzyılı’nın asıl paradigmalarından biri olan erke bağımsızlığı ve enerjinin çevreci, sakıncasız, tam miktarda ve katlanılabilir maliyetle tüketiciye sunulması stratejik önem en etmektedir. Filvaki, küresel yeniliklere kendini uyarlanmış edebilen, dallı güllü ve tüvana tıpkısı altyapıya topluluk ülkemiz ekonomisi, pandemi sonrasında birden toparlanarak 2021 yılında yüzde 11,4 büyümüştür. bahis konusu büyümenin antipatik gücü, bir eski yıla bakarak yüzdelik 8,3’lük artım ile 159,4 milyon ton eşdeğer petrole ulaşan asli enerji arzı olmuştur” dedi.

Bakan Dönmez, yenilenebilir enerjiden madene, munzam değeri efdal Ar-Ge projelerinden nükleere, sektöre katkı sağlayan seçkin alanda siyasi ve finansal sürdürülebilirlik ile bol yönetişim ilkelerini gözeterek büyüyen ekonomiyi destekleyecek, teknolojik altyapıyı güçlendirecek yatırımlara imza attıklarını, atmaya bile devam edeceklerini söyledi.’TÜRKİYE MILLÎ ENERJİ PLANI’Vekil Dönmez, şümullü çözümleme ve projeksiyonlar sonucunda hazırladıkları ve enerji sektörüne envestisman fora etmek isteyen girişimciler amacıyla aynı beyyine niteliği taşıyacak ‘Türkiye Millî Erke Planı’nı bodur müddet içinde yayınlayacaklarını duyurarak şöyle dedi: “2002 yılında 12.305 Megawatt olan yenilenebilir enerji kaynaklı müesses gücümüz, 2022 yılı Teşrinievvel sonu bakımından 55.901 Megawatt kendisine gerçekleşmiştir. Ülkemizin yenilenebilir enerji kaynaklı yerleşmiş güçte Avrupa’dahi 5’inci, dünyada ise 12’nci tam düzlük alması ‘henüz aşkın yerel, elan aşkın yenilenebilir’ anlayışıyla gerçekleştirdiğimiz özveren çalışmalarımızın arz büyük göstergelerindendir. Yenilenebilir erke oturmuş gücümüzün toplanmış oturmuş gücümüz içindeki payı 2022 yılı Teşrinievvel sonu bakımından yüzde 54’e yükselmiştir. Yerli ve yenilebilir yerleşmiş gücümüz ise yüzdelik 65 olmuştur. Mecmu yerleşmiş gücümüz ise 2002 yılına bakarak 3,2 katına terfian 2022 yılı Ilk Teşrin sonu bakımından 103.276 Megawatt namına gerçekleşmiştir.”Yenilenebilir erke alanında avangart ülkelerden biri olma hedeflerine ait Dönmez, “Bu alandaki yatırımların lahzada hayata geçirilmesinde çok şanlı aynı işlevi olan YEKA projelerinin seyrine bakıldığında ise bugüne kadar 5.850 Megawatt’lık sıra ve rüzgar YEKA yarışmaları gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda Avrupa’nın yeryüzü şişman, dünyanın ise sayılı GES’leri ortada düzlük kayran Konya/Karapınar’daki YEKA GES-1’üstelik 976 Megawatt’lık kapasite servise alınmıştır” diyerek konuştu.Vekil Dönmez, zat hareketlilik tüketimlerini karşılamak üzere kurulan lisanssız santrallerin toplam yerleşmiş gücünün, 2022 yılı Teşrinievvel sonu bakımından 8.386 Megawatt’a ulaştığını, 2022 yılının evvel on ayında üretilen elektriğin yüzdelik 4,6’sının dahi lisanssız santrallerden elde edildiğini kaydetti.ELEKTRİK ALANINDA YAPILAN YATIRIMLARBakan Dönmez, cümbüş alanında yapılan yatırımlara ilgi çekerek, “Gerçekleştirdiğimiz yatırımlarla cıvıltı altyapımızı büyüyen ve gelişen Türkiye’nin ihtiyaçlarına karşılık verebilecek biçimde geliştirmeye devam ediyoruz. Canlılık altyapımızın geliştirilmesi ve modernize edilmesine müteveccih icraat neticesinde, tevzi hattı uzunluğumuz tahminî 1,4 milyon kilometre, konveksiyon hattı uzunluğumuz ise 73 bin kilometre seviyesine ulaşmıştır. 2021 yılında 2022 yılı Kasım TÜFE’sine bakarak kestirmece 35 bilyon TL cıvıltı kanalizasyon yatırımı yapılmışken bu tutarın 2022 yılında 49 milyar TL olması öngörülmektedir” açıklamasında bulundu.’2022-2026 DÖNEMİNDE 275 YERLEŞİM YERİNE DOĞALGAZ ULAŞTIRILMASI HEDEFLENMEKTEDİR’Nazır Dönmez, 2022-2026 döneminde 275 yerleşim adına daha gaz ulaştırmayı hedeflediklerini belirterek, 20 yılda doğalgaz imkanı sunduğumuz vatandaşlarımızın sayısı 4,2 katına çıkarak 69 milyona ulaşmıştır. Böylecene, ülkemiz nüfusunun tahminî yüzdelik 80’ine gaz tasarruf imkanı sunulmuştur. 2021 yılında 2022 yılı Kasım TÜFE’sine göre kısaca 13,3 bilyon TL gaz şebeke yatırımı yapılmışken bu tutarın 2022 yılında 18,9 milyar TL olması planlanmaktadır” dedi.Nazır Dönmez, enerji fiyatları ve vatandaşlara sağlanan destekler ile ait bile bilgileri şöyle paylaştı: “Pandemi sonrası dönemde birçok sektörde arzın talebi karşılayamaması, yatırımların gecikmesi ve uluslararası krizler nedeniyle erke fiyatları, güdük sürede hem düzem hem de değişkenlik bağlamında müfrit yükselmiştir. 2020 yılında ortalaması varil başına 42 dolar olan brent petrolün fiyatı 7 Mart 2022 tarihinde 139 doları görerek 2008 yılından beri tanıdık genişlik erdemli değere ulaşmıştır. gaz fiyatlarına baktığımızda ise 2020 yılında sayı farkı 115 dolar olan 1.000 m3’lük ışıntı TTF katıksız gazın fiyatı, 30 Ağustos 2022 tarihinde rekor kırarak 3 bin 332 dolara ulaşmıştır. Benzer tıpkı rekor kömür fiyatlarında bile gerçekleşmiştir. Sabık yıl faaliyet ve doğal gazda 100 milyar TL terviç yaptık. Halihazırda elektrikte düşük kademede yaklaşık yüzde 50, natürel gazda ise yüzdelik 75 ile bahis konusu desteği artırarak sürdürüyoruz. Ekim kocaoğlan bakımından Avrupa ülkeleri arasında meskenlerde vatandaşlarına birim erke başına sunu huzursuz gaz sağlayıcı üçüncü, elektrikte ise dördüncü devlet konumundayız.”‘İHTİYAÇ SAHİBİ HANELERE ELEKTRİK TÜKETİM DESTEĞİ BITMEME EDECEK’ İhtiyaç sahibi hanelere hayatiyet tüketim desteği verilmesine müteveccih aranjman kapsamında; 2019-2022 Ilk Teşrin döneminde 9,5 milyar TL tutarında cıvıltı istihlak desteği verildiğini anımsatan Vekil Dönmez, “2022 Ocak-Ilk Teşrin döneminde ise 2,4 milyon aşama 3,4 milyar TL tutarında destekten faydalanmıştır. 2021 yılında mutluluk genelinde 2 milyon aileye 1,8 milyon ton kömür konfirmasyon edilmiş olup 2022 yılında birlikte kömür yardımı devam etmektedir. Ayrıca ısınma yardımı alan hanelere sunulan desteklere gaz desteği de karışma edilmiştir. Buna bakarak, tahminî 4 milyon haneye senelik 3 milyar TL’lik yardım yapılacak olup 2022 Sülale-Ekim döneminde 331 bin haneye 114 milyon TL doğal gaz istihlak desteği sağlanmıştır” açıklamasında bulundu.’ENERJİDE TAMAM BAĞIMSIZ OLUŞMAK, GELECEĞİMİZİ AYDINLATAN VİZYONUMUZDUR’Türkiye Yüzyılında Türkiye’nin, enerji ve eroin alanında kendi kendine yeten benzeri büyüklük haline geleceğini vurgulayan Bakan Dönmez şöyle dedi: “Enerjide bilcümle özgür başlamak, geleceğimizi aydınlatan vizyonumuzdur.  Dünyadaki beş sondaj gemisinden biri olan, 7’nci döl, en üst teknolojiyle donatılmış 4’üncü etüt gemimiz Abdülhamid Han’ı karışma ettiğimiz kıvrak filomuz yıpranmamış keşifler amacıyla çalışmalarına uzaklık vermeksizin bitmeme etmektedir. Son üç yılda dünya çapında keşifler yaptık. Rezerv büyüklüğü açısından Sakarya doğal gaz sahası Tuna-1 kuyusunda gerçekleştirilen keşif, 2020 yılında denizlerde yapılan dünyanın en büyük keşfidir. Amasra-1 kuyusunda yapılan sezme ise 2021 yılında gerçekleştirilmiş dünyanın ikinci büyük keşfi olmuştur. Karaca alanlarında birlikte yıpranmamış keşif ve üretim artışlarımız bitmeme ediyor. Sonuç 5 yılda TPAO eliyle yapılan hidrokarbon üretimi kısaca yüzde 70 artmıştır.  Toplanmış 540 milyar m3’lük doğal gaz keşfi sonrasında, keşiften geçmiş üretime kadar dünyanın sunu aceleci yer ihya projesini kısaca 2,5 yıl kadar rekor tıpkısı sürede tamamlayarak Cumhuriyetin 100’üncü yılında domestik gazımızı milletimizle buluşturmayı hedefliyoruz. Bu kapsamda koyu bahir tabanındaki 170 kilometrelik boru hattının serim işlemini tamamladık. Test ve devreye kabul etme işlemleri ise bitmeme etmekte olup Filyos Gaz İşleme Tesisi’ndeki çalışmalarımızı birlikte heybetli ölçüde tamamladık.”TRAKYA’DA GAZ TİCARET MERKEZİ KURULACAKBakan Dönmez, yeni kurulacak doğal gaz tecim merkezine ilişkin, “Trakya’bile kurmayı planladığımız doğal gaz tecim merkezi için izlenecek misil haritasını kısa sürede netleştireceğiz. Yaptığımız ve yapacağımız yatırımlara mecbur yerine bir nice ülkeden icap boru yolu gerekse LNG şeklinde gerçekleştirme edeceğimiz doğal gaz ve Karadeniz’den elde edeceğimiz kendi katıksız gazımız yardımıyla, etraf katılımcıları hem fiziksel namına hem de mali enstrümanlar ile doğal gaz ticareti yapabilecektir” dedi.Icra Vekili Dönmez, çekirdeksel erke ile ilgilendiren bakanlığın çalışmalarına ilgili bile şunları söyledi: “Nükleer enerjiyi genişlik kaynaklarımız arasına dahil emreylemek olmazsa olmazımızdır. Şu anda dünyanın genişlik büyük çekirdeksel ağır santrali (NGS) şantiyesi olan Akkuyu NGS’dahi dört reaktörün da inşaatı bir anda devam etmektedir. NGS tamlik sığa ile çalışmaya başlayınca, yılda yaklaşık 35 bilyon kWh ile ülkemizin bulunan neşelilik üretiminin kısaca yüzdelik 10’u sıfır emisyon ile karşılanacaktır. Akkuyu NGS dışında yeryüzü az iki pare elan NGS’nin kurulmasına yönelik çalışmalarımız bile bitmeme etmektedir. Böylecene, hükümetlerimiz öncesinde on yıllardır gerçekleştirilemeyen ayrımsız hayali henüz hayata etmek, Türkiye Yüzyılına talih olacaktır.”‘İLK KERE YER YAĞI SINIRI AŞILDI’Vekil Dönmez, enerji tasarrufunda ilk defa 1 milyon titrem eşdeğer yer yaği sınırını aştıklarını aktararak, “Millî Erke Verimliliği Gösteri Planı (2017-2023) ile 2017-2021 yılları ortada 6,5 bilyon dolar enerji verimliliği yatırımları gerçekleşmiş ve 4,5 milyon ton eşdeğer petrol erke tasarrufu sağlanmıştır. Sonunda kümülatif namına 43 milyon ton eşdeğeri camekân gazı azaltımı yapılmış ve 12 bin yeni istihdam oluşturulmuştur. Tasarruflar sayesinde 850 bin ton eşdeğer yer yaği ve 5,4 milyar metre sarhoş doğal gaz ithalatının önüne geçilmiştir” diye niteleyerek konuştu.Bakan Dönmez, çalışmaları devam eden ve mümasil zamanda bitirmeyi planladıkları projelerle ilişik şu bilgileri paylaştı: “Defans sanayiinde ve aşınmaya dayanıklı araba parçalarının üretiminde kullanılacak yıllık bin titrem kapasiteli Borak Karbür Istihsal Tesisi ile ülkemiz ferrobor ihtiyacını karşılayacak almanak 800 ton kapasiteli tesisi Balıkesir-Bandırma’birlikte 2023 yılı içinde tamamlamayı öngörüyoruz. Yeşil transformasyon için nazik önemi haiz yerel lityum amacıyla Eskişehir-Kırka’birlikte 600 titrem-sene, Balıkesir-Bandırma’üstelik ise 100 titrem-sene atilmak amacıyla toplanmış 700 ton-yıl kapasiteli ‘Lityum Karbonat Istihsal Tesisleri’nin kurulmasına müteveccih proje çalışmalarımız sürmektedir. Eskişehir/Beylikova’dahi; havacılık, savunma, uzay uran, biyomedikal kabil alanlarda beğenilen 694 milyon ton kıymetli toprak elementi keşfi gerçekleştirilmiştir. İlk etapta yıllık 1.200 titrem mücevher işleyecek uçucu istihsal tesisinin kurulması çalışmalarına devam edilmektedir.”2022 yılında madencilik ihracatının, 6 bilyon doları aşarak yeni aynı rekor kırılacağını nâkil Nazır Dönmez, “Türkiye Yüzyılı madencilik alanında de sezinleme müjdelerimizi sıklıkla milletimizle paylaşacağımız bir sürece dönüşecek olup madencilik sektörümüzün katışık yurtiçi hasıla içindeki payını ve ihracat gelirini dengeli ve çevreyle ahenkli tıpkısı şekilde artıracağız” değerlendirmesinde bulundu.

Icra Vekili Dönmez, bakanlığının, 2023 Yılı Bütçe Teklifi’nin 18 milyar 861 milyon 264 bin TL adına öngörüldüğünü söyledi.