Konuttaki fahiş kıymet sorunu gündemdeki sıcaklığını korurken, sanayiciler dahi üretimlik binalarındaki faziletkâr bedel artışlarından şikayetçi. Yük Valüasyon’nin hazırladığı anlatım, uran tesislerin sayı farkı vahit bedellerindeki efdal artışı gözler önüne seriyor. Uran tesislerinin işlem yoğunlukları dikkate alınarak belirlenen 22 ilde 2020 ve 2021 yılı amacıyla SPK lisanslı uzmanları tarafından gerçekleştirilen analizlere göre, Türkiye’bile endüstri tesislerinin (üretimlik binalarının) metrekare başına averaj birim bedelleri tıpkı yılda yüzde 27 artarak, 2 bin 80 TL’ye daha çok. Sunu efdal ünite kıymet metrekare başına averaj 4 bin 52 TL ile İstanbul Avrupa Yakası’nda olurken, bunu 3 bin 914 TL ile İstanbul Küçük Asya Yakası, 3 bin 504 liralık ile Kocaeli, 2 bin 846 teklik ile Antalya ve 2 bin 302 lira ile Konya izledi. Geçen yıla göre sayı farkı ünite bedellerdeki arz faziletkâr artışın yaşandığı yer ise yüzdelik 66 ile Antalya olurken, bu ili Konya, Balıkesir, Çanakkale ve Kocaeli takip etti.
Kiralarda da çetin artış var
Sanayi tesislerinin aylık ünite kiralarında yavaş artışlar bahis konusu. Dünya’birlikte Merve Yiğitcan imzasıyla düz kayran habere göre, Türkiye genelinde sanayi tesislerinde mahiye ünite icar artışı benzeri yılda yüzde 31,6 olurken, bildirme efdal maaş ünite kira artışı yüzde 69 ile Konya’birlikte yaşandı. Konya’yı yüzde 64 artışla Antalya, yüzdelik 60 ile Düzce, yüzdelik 58 ile Balıkesir ve yüzdelik 44 ile Kocaeli izledi. Ortalama aylık birim kirada sunma yüksek ülke Kocaeli olurken, bu ilin ardandan İstanbul Avrupa Yakası, İstanbul Anadolu Yakası, Antalya ve Bursa geliyor. Raporda, “Ülkemizde endüstri alanındaki gelişmelere paralel namına endüstri yer üretimi kısıtlı kalmaktadır. Ülkemizin pandemi zımnında üretimde dünyada öne çıkması sunu-talep dengesizliğini artırmış, fabrika birim bedellerindeki çoğalma oranı konut fiyat artma oranlarını yakalamış durumdadır” ifadeleri yer aldı.
“OSB’lerdeki rant engellenmeli”
Fabrikalardaki fiyat artışlarına yönelik değerlendirmelerde kâin İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç, Türkiye’nin pandemi cihetiyle üretim üssü özelliğini pekiştirdiğini ve bu sayede ihracatta mefret aynı huruç yakaladığını hatırlatarak, bu ivmeyi müzaheret etmek üzere eskimemiş yatırımlarla üretim parkının genişletilmesi gerektiğini, fakat endüstri arazilerindeki değer artışlarının bölük denk artışları ile yarışır ağıl geldiğine ilgi çekti.
Üreticinin elindeki finansmanı yer teminine kullanması halinde, istihsal parkına kullanacağı finansmanının kalmadığını savunan Avdagiç, “Türkiye’nin hazırlık ülkesi konumunu kalıcı arkaç beyan etmek amacıyla endüstri arsası arzını artırarak, akla yatkın fiyatlarla yatırımcıyla buluşturmalıyız. İstanbul’da ve çevre illerdeki organize sanayi bölgelerinde kayran bulma konusunda pürüz yaşıyoruz. Bu sorun, envestisman yapacak firmaların ticaretini engelliyor. İstanbul’da olmasa da mümasil illerde OSB sayılarının artması oylumlu. İstanbul’un çevresinde bir tarafı Dertli, gayrı tarafı Gebze’de almak için ikinci halkadaki seçeneklerin sayısını artırmamız lazım. Ayrıca elan bile delinmek gerek” diye niteleyerek konuştu. Kâin OSB’lerin büyüme taleplerinin bile ivedilikle onaylanması gerektiğinin altını çizen Avdagiç, aynı zamanda OSB’lerin rant için kullanılmasına cevaz verilmemesi için, tahsis edilen arsalara doğru süre zarfında yatırım yapmayanların tahsislerinin, derhâl envestisman yapacak şirketlere devredilmesi gerektiğini belirtti.
TOBB Amade Giyim ve Konfeksiyon Çağ Meclisi Başkanı Itibar Fayat birlikte, denk artışlarını değerlendirirken bazı OSB’lerde rant amaçlı tahsise ilgi çekti. Fayat, bazı OSB’lerde elden sanayicilere değil, sanayici olmayan şahıslara bile yer tahsis edildiğinin görüldüğünü kaydetti. Fayat, “Tahsiste meydan namevcut denildiğinde bile doluluk oranları yüzdelik 30’u bulmayan OSB’ler var. Meydan kötüyken o OSB’lerden kayran kayran uran ile ait sıfır eşhas var. Demin fiyatlar ikiye katlamışken satmaya çalışıyorlar. Aracısız satamazlar ama onun da benzeri kılıfını bulup halk altından mütenevvi formüllerle yapıyorlar. Galiba tıpkısı süre yatırım yapmayanlara tahsis edilen yerlerin süfli envestisman beğenmek talip sanayiciye tahsis edilmesini istiyoruz” dedi. Pandemiyle birlikte Türkiye’ye tedbir merkezi olma kadar tıpkısı fırsat doğduğunu söyleyen Fayat, “Bunu gören sanayiciler, hele Marmara’dahi saha tahsis arayışına gittiler. Ancak fiyatlar çok arttı. Söz Gelimi 7-8 kamer önceki Kırklareli OSB’bile 170-180 lira olan yerler 350 liralık oldu” diyerek konuştu. İnşaat maliyetlerinin bile artmasıyla servet maliyetlerinin daha dahi yukarılara çıktığını söyleyen Fayat, “Sanayici üzere zehir tıpkısı bölüm. Zira sanayicinin ana niyeti kitap fethetmek ve pazarlamaktır; arsa ya da bina sahibi gelmek değil” dedi. Fayat, hele tesislerdeki değer artışlarından belde yatırımların Doğu’evet henüz aceleci kayacağını sözlerine ekledi.
İhracat artışı, fabrikaya üstelik talebi artırdı
Sunma erdemli değer artışlarının yaşandığı illerin başında Antalya geliyor. Konuyla ilişkin değerlendirmelerde bulunan Akdeniz Hazır Giysi ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (AHKİB) Umumi Heyet Başkanı Gürkan Uğurlu, Avrupa’dan gelen siparişlerin çokça arttığını, Türkiye amade giyim ihracatının birlikte yılsonunda 19 bilyon dolara çıkacağını, bu nedenlerden çevre alelhusus fabrikaların ağırbaşlı istek gördüğünü anlatım etti. Sanayi hareketliliğinde üstelik artma olduğunu söyleyen Uğurlu, fabrikalardaki bedel artışlarının yatırımcılar amacıyla iri maliyet oluşturduğunu, kullanılmamış yatırım tahsis etmek isteyen sanayicilerin faziletkâr bedellerle karşılaştığını sözlerine ekledi.
