Prof. Dr. Rana Nomak Sanyal bir umde imza attı. Yaptığı derman çalışmaları insanlar üzerinde denenme iznini aldı. Bilmiyordum, bugüne kadar Türkiye Cumhuriyeti tarihinde ilk kez ayrımsız âlim Türkiye’bile geliştirdiği tıpkı deva için Keyif Bakanlığı’ndan insanlar üstünde tecrübe izni aşamasına gelebilmiş. Üstelik bu birçok hastaya rüya olabilecek, dünyada de tıpkı önce olma özelliğini haiz tıpkı kanser ilacı.

Prof. Rana Nomak Sanyal Boğaziçi Üniversitesi Kimya Bölümü Başkanı. Mecmu kariyerini kanser ilaçları üzerinde çalışmalar yaparak geçirmiş, kendini bu işe adamış ayrımsız araştırmacı. Bu sene KAGİDER, Güvence Bankası ve Iktisatçı Dergisi’nin Türkiye’nin Karı Girişimcisi Yarışması’nda Gelecek Vaat Fail Eş Girişimci Ödülü’elbisesiz aldı. Çünkü yaptığı iş tıpkısı zamanda Türkiye’dahi akademik dünyayla sanayiyi birleştiren çok muvaffakiyetli bir örnek. Prof. Rana Nomak Sanyal, kardeşi Methiye Nomak ile kurduğu RS Research şirketi çatısı altında Türkiye’bile geliştirilmiş önce amansız hastalık ilacının çalışmalarını yapıyor. 2 yavru annesi Rana Nomak Sanyal’la ilham donör öyküsünü konuştuk.

Rana Kadın, kuşkusuz başladı sizin hikayeniz?

İzmir, Karşıyakalıyım. Bornova Küçük Asya Lisesi’nde okudum. Annem beş öğretmeni, babam elektronik beyin programcısıydı. Benzeri eş kardeşim var Methiye, tıpkı zamanda dahi ortağım.

Kimyayı haddinden fazla sevdiğiniz üzere mi Boğaziçi Kimya’ya girdiniz?

Kelimesi Kelimesine. Boğaziçi Üniversitesi Kimya Mühendisliği’nde okudum. Amerika’bile umum burslu namına Boston Üniversitesi’nde doktoraya gittim. 1999 yılında Amgen diyerek ayrımsız biyoteknoloji şirketinden öneri aldım ve orada çalışmaya başladım. 10 sene Amerika’da yaşadım. 2004 Eylül ayında Boğaziçi Üniversitesi’ne döndüm.

10 sene Amerika’birlikte ne konusunda çalıştınız?

Amgen onkoloji alanında uzmanlaşmış bir ortaklık. Piyasaya çokça bakir onkoloji ilaçları çıkardığımız benzeri devir oldu. Orada de bütün kanser üzerine çalıştım.

Türkiye’ye dönmeye lacerem karar verdiniz?

Ego Amerika’ya eğitim üzere gitmiştim. Katiyen orada kalayım diye düşünmedim. Ama hareket teklifi gelince kalış sürem uzadı. Sonra “Bu işleri Türkiye’da yapabilirim” diye niteleyerek düşünüp geldim. Onkoloji alanında uzmanlaşmıştım. Peptitler, polimerler küçük taşıyıcılarla ilişkin araştırmaları Türkiye’dahi tahsis etmek amacıyla kavrayışsız döndüm. Eşim da ayrımsız bölümden, Hintli. O dahi gelmek istedi ve birlikte Boğaziçi Üniversitesi’hangi geldik.

Türkiyede kanser ilacı geliştirdi

TÜRKİYE’NİN İLK MARIE CURIE’SİYİM

Amerika’üstelik bulduğunuz araştırma ihya olanağını Türkiye’dahi bulabildiniz mi?

Boğaziçi Üniversitesi’hangi gelince kişi laboratuvarımı kurdum. Ego rastgele yıl akılınıza gelecek herhangi bir yere kaynak başvurusunda bulunurum araştırmalarımı muktedir olmak amacıyla. Sonsuz proje yazıp, üs yaratmaya çalışırım. Avrupa Birliği’nin Marie Curie fonları vardır. Ego Türkiye’nin geçmiş Marie Curie’siyim. O fonu geçmiş ego aldım. Henüz sonradan ayrıksı alanlar de oldu. Fakat yaptığım işleri hayata geçirmem üzere eksantrik açılımlara de ihtiyaç vardı. Bu işlerin nasıl olduğunu Amerika’üstelik görmüştüm. Kardeşimle alay malay RS Research ünlü şirketi üstelik kurduk. 2017 April’de evvel yatırımımızı aldık. Haber Endüstri Bakanlığı’nın da desteklediği Avrupa Yatırım Fonu’nun ACT VC Fonu. 1.1 milyon Euro’luk destek sağladı.

Cemi olarak neyi geçmiş yaptınız? Kuşkusuz odaklandınız bu işe?

Benim konuya odaklanmam geçmişe dayanıyor. Ama bu moleküllerle 2009 yılında ilgilenmeye başladım. Ince soluklu bire bir proses ve ego sanırım henüz bodur tıpkısı sürede akıbet aldım.

2009’dan 2017’ye güdük mı oluyor?

Evet. Bu çeşit çalışmalar için anca. On Paralık akıbet üstelik alamayabilirsiniz. Deniyorsunuz, hücrede yeterince öldürmüyor evet da çok öldürüyor. Mekanik tıpkısı gelişim olmadığı için sonsuz deniyorsunuz. Tıpkısı özdek yapınca o ileri gitti kadar değil. Polimere merbut ilacın geçmiş sentezi o başladığım yıllarda yapıldı. Şu anda o başladığım husus birlikte değil. İlk bu işleri kurarken bilgimi getirdim. Ben sıfırdan ayrımsız merhem molekülünün insana geçene kadar arada ne kabil adımlardan geçmesi gerektiği bilgisiyle geldim Amerika’dan. Benzeri husus ileriye gidecekse hangi doğru soruları sormamız lazım bilgisiyle geldim. Kimya laboratuvarı çalışmaları var, bilahare hücrelere bakılıyor, daha sonradan da hayvan deneyleri var. Bunları üniversitede kurup adım adım yaptık. Çokça gür benzeri ekibimiz var Boğaziçi Üniversitesi’nde. Ora ayrımsız zir yapılar zinciri. Ayrımsız çare adayınız varsa onların hepsini yapıyoruz. İlk güzeşte husus dahi benim molekülüm oldu.

Kansere alın bir özdek… Neyi ayrımlı yapıyor?

Biz piyasada kâin amansız hastalık ilaçlarını alıyoruz. O ilaçları tıpkısı polimere kimyevi kendisine bağlıyoruz. Bunun üzerine adres yazıyoruz yani tümöre dirim bilimsel yerine hedefliyoruz. Taşıyıcımızı bile çokbilmiş kuzuluk getiriyoruz. Bunlar beyinli ilaçlar. Sadece ur içine gidiyorlar eksantrik tıpkı yere gitmiyorlar.

Kemoterapi ilaçlarının verdiği zararı vermiyor mu?

Tıpı Tıpına. Bu adrese gidiyor. Kemoterapinin yeryüzü kötü tarafı hücreyi öldürmeyi gür bilmesi amma aynı zamanda acul üreyen parçalanmamış hücreleri da öldürmesidir. Yeryüzü önceliklisi mızrap iliği söz gelişi. Kimyasal Tedavi ilaçları kemik iliğindeki iyileri üstelik öldürüyor. Bizim ilacımız mızrap iliğine gitmiyor, tümöre gidiyor. Tığ ilacı bu paketin içine öyle bir koyduk ki bu ilaç çabucak tümörün süresince başıboş arkaç geliyor. Vucudu ilaçtan, ilacı vücuttan koruyoruz. İlaç hızlı gitmesin istiyoruz ve tıpkı zamanda vücudun dimdik hücrelerini da koruyoruz. Bizim husus reseptörü tanıyor ve reseptör ilacı hatır alıyor. Göze içine girince ilaç başıboş ağıl geliyor ve oradaki zararlı hücreleri öldürüyor. Bu benzeri hamal kucak haddizatında. Ego bunun konusunda ayrımlı amansız hastalık türlerine bakarak gidebilirim.

YARARLI OLACAĞINI BİLİYORUM

Hangi amansız hastalık türleriyle savaşacak bu umar?

Birçok amansız hastalık türüyle. Amma bu aşamada tercüman olmak akilane olmaz. Çünkü bu ilaçların piyasaya çıkması amacıyla süreye gerekseme oluyor. Bir atışlık mermimiz yok, düş veren da bu. Birçok molekül geliyor. Farklı göze tiplerini hedefleyen moleküllerimiz var. Bunu üstelik piyasadaki var olan kimyasal tedavi ilaçlarıyla yapıyorum. İnsana girince yararlı olacağını biliyorum. Zira ben yan tesir profilini önleyip, ilacın etkisini arttırıyorum. Ağır Sıklet ve pek tıpkı etkiyi hedefliyorum.

Türkiye amacıyla da ayrımsız önceki oluyor. Bu yolculukta neler yaşadınız?

2017’üstelik Türkiye İlaç ve Tıbbı Aygıt Kurumuna başvuruda bulunduk. Etik Kurul başvurusunda de bulunmanız gerekiyor. Bunları yaptık. “Ve artık insanda incelemek istiyoruz” dedik. Klinik Araştırmalar Kat Başkanlığı’ndan insanda tecrübe iznini aldık. Olur bu ayrımsız ilk Türkiye üzere.

Hangi devir başlıyor insanda denemeler ve kimlerde denenecek?

Önümüzdeki yılın ilk aylarında başlayacağız. Bunların dahi fazları var. Öncelikle Safha 1’birlikte terminal hastalarda deneniyor. İnsandaki denemeler piyasaya çıkmadan geçmiş 3 aşamada yapılıyor. Kanser ilaçlarında Safha 1, yani terminal dönemdeki hastada denenir, başka yapılacak benzeri husus kalmamış hastada denenir.

Bu son verir mi?

Verir akıbet. Kesinkes ayrımsız husus görürüz.

Aldığınız yatırım yetiyor mu bunlar için?

İlk yatırımda amacımız insana akıllıcasına taşımaktı. İlk şey gani son verince yatırımcımız ilave envestisman yaptı, 900 milyon Euro verdi. Faz 1, Safha 2 ve Faz 3 var önümüzde. Teferruatlı ayrımsız proses. Başarımız şu zaman sunma esasen rate kilometreden insana lütfetmek. Keyif Bakanlığı ilk kez Türkiye’de çalışmaları başlamış tıpkı moleküle insanda tecrübe izni verdi. Yani Türkiye’bile keşfedilen benzeri molekülün insanda denenmesine izin verdi.

DÜNYAYA HİTAP EDECEK

Türkiye Cumhuriyeti tarihinde bugüne büyüklüğünde bunun olmaması ne düşündürüyor size?

100 yaşına gelmeden başaracağız. 1923 yılında nerede olduğumuz düşünülünce… Ego umutluyum. Genç arkadaşlarımla çalışıyorum. Nano ilaçlar dünyada birlikte haddinden fazla yıpranmamış. Hedeflenmiş ilaçlar bulunmayan piyasada henüz. Bizim kabil aşamada olanlar var. Biz dünyada birlikte ilklerdeniz. Bu global tıpkısı nişane olacak. Dünyaya hitap edecek.

En sonuna büyüklüğünde getirebilir misiniz Türkiye’bile?

Şişman ihtimalle yarayışlı. Faz 1’i bitiriz. Safha 2 ayrımsız topluluk desteklerle ihtimal tür tamam. Faz 2’dahi terminal olmayan hastalarda denemeler yapılıyor. Safha 2’birlikte parasız sayısı artıyor ve izleme süresi artıyor. Sıradan bereketli geliyor mu bakılıyor. Ancak ilişik yatırımlarla gibi.

Ekibinizde bambaşka kadın araştırmacılar da var değil mi?

Müşareket tamamen araştırma şirketi. 10 araştırmacıyız. 7’si eş. Ekibe erkeklerin girmesi için çok ferah olmaları gerekiyor. Doktora özne genç rüfeka var. Her biri kader bence.

PROF. DR RANA NOMAK SANYAL

Boğaziçi Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü’nden 1994 yılında mezun olan ve kimya alanındaki doktora derecesini Boston Üniversitesi’ndeki organik sentez çalışmalarıyla düzlük Rana Sanyal henüz sonra Kaliforniya’da, ayrımsız biyoteknoloji şirketi olan Amgen’dahi araştırman yerine çalıştı. Sanyal, 2004 yılından bu yana Boğaziçi Üniversitesi Kimya Bölümü’nde akademisyen kendisine fariza yapıyor. Loreal Türkiye Tüvana Bilgin (2008), Novartis Farmasötik ve Medisinal Kimya İlaç Tasarımı (2008) ve Türkiye Bilimler Akademisi Faik Kalburüstü Zinde Veri İnsanı (2011), Boğaziçi Üniversitesi Araştırmada Üstün Başarı (2012) ödüllerine müstahak görülen Prof. Dr. Sanyal, bire bir zamanda Boğaziçi Üniversitesi Dirim Bilimleri ve Teknolojileri Merkezi’nin müdürü kendisine görevini sürdürüyor. Sanyal, Güvence Bankası, Iktisatçı Dergisi ve KAGİDER’in 2018 Türkiye’nin Avrat Grişimcisi Yarışması’nda de Ati Vaat Eden kadın Müteşebbis oldu.