Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verilerine göre, İnşaat Maliyet Endeksi Temmuz 2021’de almanak yüzdelik 44,76 arttı.
Güncel çevre fiyatları üzerinden illere göre yapım maliyeti hesaplama hizmeti veren insaathesabi.com’un verilerine göre, Mart 2020’den bu yana demirde TL bazında yüzde 153 ve dolar bazında yüzde 75, PVC’de TL bazında yüzde 305 ve dolar bazında yüzde 180 artma yaşandı. İnşaat malzemelerinin pandemiden bu yana döviz ve TL bazlı kıymet artışı kıskacında olduğunu vurgulayan insaathesabi.com Müessis Ortağı, İnşaat Angarya. Mühendisi ve SPK Lisanslı Gayrimenkul Valüasyon Uzmanı Mikail Esmer, “Hammaddenin beraberinde, navlun fiyatlarında 1 yılda yüzdelik 500’ü aşan, ithal ürünlerde da 2018’den bu yana yüzdelik 300’e varan yükselişler, satma fiyatlarını tetikledi. Temenni, kiralık eve kaydı. En, talebi karşılayamayınca kiralık evlerin tansiyonu yükseldi. Maliyet artışları durmadığı müddetçe kiralık ocak krizi güncelliğini koruyacak” diyerek konuştu.
Hammadde fiyatları artmaya bitmeme ediyor
Maliyet artışının illere ve mergup gereç türüne bakarak değişkenlik gösterdiğini tamlayan Yağız, hammaddedeki artışın macerasız mahdut durmayacağını söyleyerek şunları paylaştı:
“Türkiye genelinde genel yapım maliyetlerinin sonuç 1 yılda yüzdelik 40 ila 120 arasında arttığını görüyoruz. Fakat bu oranlar berenarı umumi benzeri yaklaşım sunuyor. Çipo örneği üstünden ele alalım: Teşrinisani 2020’dahi 490 dolar olan demirin ton fiyatı, mayısta yani 6 ay bilahare 740 dolara çıktı. Döviz bazında yüzdelik 50 denk artışı yaşandı. Mavera yandan kasım ayında 7,80 olan dolar kuru mayısta yüzde 9 artarak 8,50’ye yükseldi. TL bazında denk tekrar yüzde 60 arttı. Böylece aradan 1 yıl geçmeden TL bazında gine yüzde 60 artma oldu.”
‘Pandemide yavaşlayan üretim, 2021’de talepleri karşılayamadı’
Navlun fiyatlarında 10 kata vasıl artışların da hammadde fiyatlarına yansıdığını belirten Karaca, “Pandemide birçok kesim üretim yapmadı, tüketicilerin ihtiyaçları birikti. Aşılamanın yaygınlaşmasıyla kısıtlamalar gevşemeye başladı, siparişler çoğaldı. Yekpare sektörlerde istihsal faaliyetleri tıpkı anda başlayınca siparişleri taşıyacak konteyner icat etmek güçleşti. Ilk Teşrin 2020’üstelik Çin’den 2 bin dolara gelen benzeri konteynerin fiyatı, bugüne geldiğimizde 13 bin dolar civarına imdi. Dahi fiyatlar artmaya da bitmeme ediyor. İnşaat projelerinde makbul ithal mahsulat dahi döviz kuru ve TL bazlı karşılık artışlarından etkileniyor” ifadesinde bulundu.
Uluslararası piyasaların Türkiye’ye etkisi
Uluslararası piyasaların Türkiye’deki yapım sektörüne etkileri incelendiğinde, navlunun yanında hammadde fiyatlarındaki artışın öne çıktığını belirten Karaca, öne sâdır hammaddeleri şöyle anlattı:
“Bin metrekarelik tıpkısı yapıda yaklaşık 50 ton yani kestirmece 400 bin TL’lik demir kullanılıyor. Faaliyet kablolarının tamamının zarfında bakır var ki bakırın fiyatı akıbet 1,5 yılda yüzde 150 arttı. İskeleden yapı kaplamasına, kapıdan pencereye inşaatta stabil çokça yerde kullanılan alüminyumun fiyatı ise akıbet 1,5 yılda 2,5 itmam arttı. İnşaatlarda doğrama ve pimaşlarda kullanılan PVC ise 3 kata yaklaşan göre fiyatı en çokça mütezayit malzemelerden biri oldu.”
İnşaat maliyeti hesabında yüzde 98 adalet oranı
Domestik ürünlerin da fiyatının arttığını belirten Esmer, bu durumu şöyle açıkladı:
“Türkiye’dahi piyasası 50 TL olan tıpkısı eser, Avrupalı bire bir ortaklık aracılığıyla 10 Euro’ya yani kabaca 100 TL’ye satılıyorsa, yerli müstahsil yüzünü daha çok dünyalık kazanacağı elverişsiz dışı satışa çeviriyor. Cumhuriyet Altını tarihinin dış satım rekorunu kırmamız, eksiksiz de bu yüzden. Türkiye’den tıpkı müşteri ihtimal ürünü evcil üreticiden alacak ama o ürün imdi 100 TL’den münasebet buluyor, o yüzden fiyatı birlikte otomatikman artıyor. Ayrıksı yandan pandemiden önce 6 kamer vadeli koca yapmayı kabul eden üreticiler artık ödemeyi nakit alıp teslimatı 2-3 kamer bilahare yapmaya başladı çünkü dünyalık yetiştiremiyor.”
Maliyet artışını illere ve beğenilen gereç türüne bakarak hesapladıklarına değinen Karaca, “Küresel piyasayı, hammadde fiyatlarını, döviz kurlarını, malzemelerin bedel değişkenliklerini 81 il üzere değişik izleme ediyoruz. Türkiye’de inşaat maliyet yazılımı olan yegâne firma adına yüzde 98 adalet oranları elde ediyoruz” dedi.
İnşaatta şita kaba geçecek
Bodrum’birlikte kiralar 10’a katlandı: 45 metrekare evin kirası 5 bin liralık
Mali isticar sektöründe kar artışı bitmeme ediyor
