Türkiye ekonomisinde erdemli ve muvazeneli büyümenin sağlanması, finansmanın sürdürülebilir ve mıhlı kaynaklardan temin edilmesi, dışa bağımlılığın azaltılması ve kaynakların sağlık artırıcı, istihdam sağlayıcı alanlara yönlendirilmesi anne hedefler namına belirlenirken, bu amaçla gelecek sene Bireysel Tekaütlük Sistemi’nde (BES) katılımcı sayısının 13,5 milyona ulaştırılması bekleniyor.
2022 Yılı Cumhurbaşkanlığı Almanak Programı’ndan yapılan derlemeye bakarak, Kovid-19 salgınıyla savaş tedbirleri itibarıyla haziran kocaoğlan bakımından normalleşme sürecinin başlamasıyla güzeşte yıldan itibaren yakalanan nema ivmesinin ati sene dahi korunması, para ve maliye politikalarında kayırıcı güdümün sürdürülmesi, rekabet ve verimliliği artıracak strüktürel politikalarla para şişkinliği ve akan açığın düşürülmesi, istihdam oranının artırılması, yenilikçi, efdal ekleme ayar üreten, eli nimetli ve ihracata dair bire bir hesaplı yapının oluşturulması hedefleniyor.
Türkiye ekonomisinde faziletli uyumlu ve muvazeneli büyümenin sağlanması üzere lüzumlu yatırımların finansmanında elverişsiz içi tasarrufların etkisinin faziletkâr olduğu değerlendiriliyor.
Yatırımların finansmanının sürdürülebilir ve metin kaynaklardan temin edilmesi, salgın üzere mümkün şoklara karşı dayanabilen kuzuluk gelinmesi ve dışa bağımlılığın azaltılması üzere daraç içi tasarrufların faziletli ve tartılı bir düzeyde olmasına gerekseme duyuluyor.
Türkiye’birlikte artırım oranı, OECD ile AKARSU ortalamasının üzerinde seyretti
Bütün ancak içi artırım oranı, 2009-2020 döneminde sayı farkı yüzdelik 24,6 adına gerçekleşti. Bu oran 2011 ve sonrasında artış göstererek 2018’birlikte yüzdelik 27,7’ye ulaştı. Tasarruf oranı, 2019’üstelik dengelenme sürecinde yüzdelik 26’ya gerilerken, 2020’üstelik özel inikat artırım oranında kaydedilen artışın etkisiyle yüzde 26,8’e yükseldi. Türkiye’üstelik tasarruf oranı 2020 yılı bakımından mutedil-faziletli gelirli ülkelerin artırım oranlarının altında olmasına karşın Hesaplı Kalkınma ve İş Birliği Örgütü (OECD) ile Avrupa Birliği (AKARSU) ortalamasının üstünde seyretti.
Teferruatlı vadeli tasarrufların artırılması itibarıyla kebir olan BES’te 2013 yılı başında yürürlüğe giren çap katkısı uygulamasıyla sağlanan feyiz dikkati çekti. 2012 yılı böylece 3,1 milyon olan delege sayısı, 30 Eylül 2021 itibarıyla tahminî 7 milyona ulaştı. Fon büyüklüğü ise bu dönemde 20,3 bilyon liradan 176,7 milyar liraya (22,2 milyar lirası devlet katkısı) yükseldi.
Hasbilik esasına dair BES’in yanı sıra çalışanların emeklilik dönemlerindeki refah düzeylerinin yükseltilmesini hedefleyen bizatihi iştirak sistemi 1 Sülale 2017’üstelik yürürlüğe girdi. 30 Ilkgüz 2021 itibarıyla sistemde kısaca 6 milyon çalışan katkı payı ödemeye bitmeme ederken mecmu görüntü büyüklüğü 14,6 bilyon lirayı (0,6 milyar lirası celal katkısı) buldu.
Hane Hesabı Sistemi henüz frapan arkaç getirilecek
Ati yıl amacıyla ise Türkiye ekonomisinde erdemli ölçülü ve dengeli büyümenin sağlanmasında finansmanın sürdürülebilir ve sağlıklı kaynaklardan temin edilmesi, dışa bağımlılığın azaltılması, kaynakların sağlık artırıcı, istihdam sağlayıcı ve verimlilik potansiyeli faziletkâr alanlara yönlendirilmesi temel hedefler arasına konuldu.
Emekliliğe yönelik ve teferruatlı vadeli tasarrufları tasarruf etmek üzere oluşturulan BES’in elçi tabanını genişletmeye müteveccih icraat sürdürülecek. Sistemde muvazeneli büyümenin yakalanabilmesi amacıyla gelecek dönemde delege sayısının ve kaynak büyüklüğü artışının sürdürülebilir kılınmasına yönelik iyileştirmeler gerçekleştirilecek.
Ticari mevduatların yatırım sigortası kapsamına dahil edilmesiyle tasarruf sahiplerinin türe ve menfaatlerinin daha aşkın korunması sağlanacak, böylecene tasarrufların finansal sisteme çekilmesi özendirilecek.
Yastık altı tasarrufların mali sisteme çekilmesini sağlayacak özel teşvikler bitmeme edecek ve yeni teşvikler tasarlanacak. Merhale halkı tasarruflarının artırılmasını ve söz konusu tasarrufların mali sisteme geçmesini isteklendirme amacıyla oluşturulan Göz Hesabı Sistemi mukteza mevzuat değişiklikleriyle düzeltilmiş edilerek daha gelgelli hale getirilecek.
Artırım sahiplerinin adalet ve menfaatlerinin henüz çok korunması üzere ticari mevduatların “yatırım sigortası” kapsamına dahil edilmesine ilişik mevzuat taslağı hazırlanacak.
Programda, gelecek yıl ancak içi tasarruf oranının yüzde 28,3’e, özel sözleşme tasarruf oranının yüzde 28,9’a, BES katılımcı sayısının 13,5 milyona ve BES kaynak tutarının da 149,1 bilyon liraya ulaştırılması hedefleniyor.
BES’ da birikim 18 yılda 200 milyar liraya dayandı
