Konut itimat faizlerinin yıllık yüzdelik 30’lara yaklaştığı ortamda, KDV ve tapu harcı indirimlerinin bile 31 Ekim’üstelik sona erecek olmasının departman görünümü açısından olumlu olmadığını tamlayan Emlak ve Emlak Yatırım Ortaklığı Derneği (GYODER) Başkanı Feyzullah Yetgin; gayrimenkulün 250 zir sektöre yardım sağladığını ve sektöre verilecek desteğin ekonomiye katkı noktasında değerlendirilmesi gerektiğini söyledi.
Yetgin, sektörün öncelikli beklentilerinin konutta üç ayrımlı KDV’den yegâne KDV’ye geçilmesi, tapu harçlarının düşürülmesi ancak mahiyet değer üzerinden hesaplanacak ayrımsız yapıya geçilmesi, yabancıya vatandaşlıkta envestisman sınırının düşürülmesi ile müktesep türe düzenlemesi olduğunu söyledi.
TÜİK verilerine göre, ilk çeyrekte yüzde 3.4 büyüyen emlak sektöründeki tahaccüm ikinci çeyrekte yüzdelik 0.2’ye geriledi.
Yurt sektörü faaliyetlerinin büyüklüğü ikinci çeyrekte kısaca 35 bilyon lira olurken; hesaplamalara bakarak sektörün ekonomideki toplanmış büyümeye etkisi ise yüzde 0.02 ile sınırlanmış kaldı.
İnşaat sektöründe evvel çeyrekte yüzdelik 6.6 olan nema de ikinci çeyrekte yüzdelik 0.8’e gerilerken; inşaat ekonomideki büyümeye 0.06 fakül ile 2015 yılının geçmiş çeyreğinden bu yana bildirme düşük katkıyı verdi.
İnşaat ve gayrimenkul sektörünün lokomotifi konumundaki ev satışları Familya-Orak Ayı döneminde 769,910 sayı ile güzeşte yıla koşut gerçekleşirken; tutulu satışlar ise yüzdelik 18.2 düşüşle 232,210 adede geriledi.
Reuters ile yaptığı söyleşide Yetgin, “Emlak sektöründeki kampanyalar 2018’in nispetle elan hareketli geçmesini sağladı. Başlatılan akıbet kampanyanın bey rakamlarıyla bu sene kötü fevk sabık senenin rakamlarını yakalayabiliriz. Ancak kampanyayı uzatmayı konuşamayız, bu firmalar açısından çokça el” dedi ve ekledi:
“Kampanya 31 Ekim’da sona erecek. Hükümetin verdiği KDV ve tapu harcı indirimlerinin süresi birlikte 31 Ekim’bile bitecek. Sektörü etkili ağrımak amacıyla hükümetten bindi beklentimizi değme fırsatta dile getirmeye bitmeme ediyoruz. Burada kasıt özelde yurt sektörü olsa üstelik, Türkiye ekonomisindeki harekete katkısı noktasında birlikte konunun değerlendirilmesi lazım.”
Yetgin’in verdiği bilgiye bakarak, gayrimenkul sektörü 250 civarı zir sektörü beslerken; kalifiye sıfır işgücü ağırlıklı girmek üzere 2.5 milyona mail de istihdam sağlıyor.
Fasıl temsilcilerinin verdiği bilgiye göre, Türkiye genelinde satılmayı bekleyen hane stoku 700,000-800,000 civarında bulunurken, bunun yüzdelik 10’u markalı konutlardan oluşuyor.
Bölük sektörünü ihya etmek amacıyla hükümet Mayıs’ta tapu harçlarını indirmiş, ara sıra konutlarda üstelik KDV’yi düşürmüştü. Cumhur Reisi Tayyip Erdoğan’ın çağrısının ardından kamu bankaları öncülüğünde bazen bankalar hane emniyet faizlerini yüzde 1’in altına çekmiş, firmalar da bedel ve peşinat indirimleri yapmıştı.
Bu desteklerin peşi sıra basamak satışları Mayıs’ta 6 kamer aradan sonra ilk defa yükselmiş; 15-Mayıs-30 Haziran arasındaki kampanya ile 8 bilyon liralık as yapıldığı açıklanmıştı.
Gayrimenkul firmaları, sektörü canlandırmak için 31 Ağustos’ta kullanılmamış tıpkı kampanya başlatırken; 31 Ekim’e büyüklüğünde sürecek kampanya ile 25,000 skor satış ve 10 bilyon liranın üzerinde hedefleniyor.
Özge yandan hükümetin yüzdelik 18 KDV’ye bağımlı konutlarda bu oranı yüzde 8’e indiren, tapu harcını de yüzdelik 4’ten yüzde 3’e düşüren teşvikleri ise 31 Ekim’birlikte sona erecek.
Sektöre yönelik teşviklerin sürmesi gerektiğini belirten Yetgin, “Hane satışlarında değişik KDV oranları uygulamasından bir tane KDV’ye geçilmeli. Tapu harçları üstelik asıl değeri üzerinden amma henüz düşük oranda uygulanmalı” dedi ve ekledi:
“Müktesap doğruluk mevzuatının çıkarılması da alelhusus yabancı yatırımcılar açısından büyük. Bunun beraberinde yabancılara yurttaşlık için emlak yatırımı sınırı dahi biraz elan erişilebilir yapılmalı. Bu sınırın mevcut 1 milyon dolardan 300,000 dolara çekilmesi talebimiz var.”
Yetgin, mesleksel sürücü belgesi kritelerinin çıkarılmasının üstelik beklenti süresince oldukları bir başka bahis olduğunu ifade etti.
Belde ve Şehircilik Bakanı Garaz Alım geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, sektörde beceri ve mali yeterliliği olan firmaların ruh göstermesi yönünde koşullar getireceklerini söylemişti.
KESIM YENİ PROJELERDE İHTİYATLI
Eskimemiş projelere dercetmek üzerine sektörün biraz henüz sakıngan davrandığını ancak bakir projelerin tamamen durmasının bahis konusu olmadığını söyleyen Yetgin, “Nüfusun yarısından ilavesi 30-35 yaşında, hayatiyetli ve göz alma önceliği var. Bu elan uzun uzun tıpkısı müddet devam edecek. Ancak şu anda talebin seyri yıpranmamış projelerde serencam kademe maharet ve konuşu kitaplı gitmemizi gerektiriyor. İyi analiz ederek, istek var mı, kime satabilirim, kaçtan satabilirim, bunu kuşkusuz finanse ederimin hesabının haddinden fazla mebzul yapılması geçişsiz” dedi ve ekledi:
“Sektörde proje erteleyen firmalar benzer. Amma bunun lokasyon ve şirketler bazında değerlendirilmesi lazım. Bire Bir ıtlak yapılması akıllıca değil.”
İş GYO sabık hafta, geliştirmeyi planladığı Memleha bölük projesini çevre koşulları nedeniyle ertelediğini duyurdu.
Emlak geliştiricilerinin, emlak sertifikaları, kira sertifikaları kadar almaşık finansman modellerine yönelmesi gerektiğini anlatım fail Yetgin, “Tüketici tarafına baktığımızda ise, finansal sistemle ev satışlarının akçalanmış edilmesi benzeri süre tür olamayacak. Yani basamak kredileri, katılma bankaları ve ev finansman şirketlerini kapsayan sistemden feyiz, maliyet artışından ekolojik ortam vatandaş aracısız satıcıya, senetle satışa yönelecek” dedi.
Yapılış çalışmaları süren Gayrimenkul Bank’ın üstelik duygu bankası namına sektöre destek sağlayacağını belirten Yetgin, bankanın sadece asli etraf değil, tali piyasayı dahi içeren, tutulu finansman sistemini işletebilecek bir yapıda olması halinde haddinden fazla daha faydalı olacağını söyledi.
Yetgin, sektörün geneline yayılan, borçluluk kaynaklı tıpkı riziko ise görmediğini belirtti.
