Ankara Tecim Odası (ATO), Türkiye’nin, Rusya, Çin, Almanya, ABD, İtalya, Fransa, İran, İspanya, İngiltere ve Cenup Kore?nin belirtik pazarı haline geldiğini ve 2010 yılının dokuz ayında yapılan ithalatın yüzde 60’a yakınının bu 10 ülkeden gerçekleştirildiğini kaydetti.
ATO’nun Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Aut Tecim İstatistikleri verilerinden bilistifade hazırladığı ”Açık Ahzüita Türkiye” raporunda, Türkiye’nin 2010 yılının dokuz ayında toplanmış 130,5 milyar dolarlık ithalat yaptığı ve bunun 94,1 milyar dolarını idmansız yön ithalatının oluşturduğu belirtildi.
Raporda, olmamış maddede Rusya’nın, yatırım ve istihlak mallarında ise Çin’in şef olduğu tabir edildi.
-İTHALATIN YÜZDE 72?Sİ KABA BAP-
Rapora göre, Türkiye’nin ithalata harcadığı paranın yüzdelik 72’si ham maddeye gitti. İthalatın 18,9 bilyon dolarını envestisman malları, 17,1 bilyon dolarını tüketim malları, 386 milyon dolarını de sair mallar oluşturdu. Tıpkı bambaşka deyişle Türkiye’nin ithalata harcadığı paranın yüzdelik 13,1’i tüketim, yüzdelik 14,5’i yatırım, binde 3’ü bile bambaşka yerde belirtilmeyen farklı mallara gitti.
Türkiye, 1999 ve 2009 yıllarında olmamış yön ithalatının yarısını yedi ülkeden yaptı. Tanzim değişse üstelik rastgele iki yılda de Rusya Federasyonu, Almanya, İtalya, BENDE ve Fransa önce yedi mutluluk ortada meydan aldı. 1999 yılında önce yedi büyüklük içinde bulunan İngiltere ve Hollanda’nın yerini 2009 yılında İran ve Çin aldı. 2009 yılında olduğu kadar 2010 yılının dokuz ayında dahi ”Rusya, Almanya, KÖLE, Çin, İran, İtalya ve Fransa” yedilisi değişmedi.
-YER HIZLI TALIH ÇİN-
Serencam 10 yılda Türkiye’nin olmamış madde ithalatında hele Çin, İran ve Rusya’nın payı çıplak tıpkısı biçimde arttı.
1999 yılında Türkiye’ye 491 milyon dolarlık ham yön satan Çin, 2009 yılında satışını 5,4 milyar dolara yükseltti. Güzeşte 10 yılda incelmemiş husus pazarında 11 mezuniyet (yüzdelik 1000) büyüyen Çin, yüzdelik 1,8 olan payını yüzdelik 5,4’e çıkarttı. Bu performansıyla Çin, Türkiye’nin incelmemiş bap pazarı zarfında 18. sıradan dördüncü sıraya yükseldi. Çin, 2010 yılının dokuz ayında üstelik dördüncülüğünü korurken Türkiye’nin toplanmış ithalatı içinde ikinciliği ele geçirdi.
1999 yılında 632 milyon dolarlık satış ile idmansız bap ithalatında 12. sırada meydan düz İran ise akıbet 10 yılda satışını yüzde 430 artırarak, 2009 yılında 7. sıraya, 2010 yılı Eylül kocaoğlan itibariyle birlikte 5. sıraya yükseldi.
Türkiye incelmemiş husus adına yeryüzü aşkın, endüstri için kenarlı tor husus ve işlenmemiş mahrukat ve yağ satın alıyor. İşlenmiş kabak yön pazarı Almanya’nın, mahrukat ve yağ pazarı ise Rusya’nın elinde bulunuyor.
-DOĞALGAZ VE PETROLDE İRAN İLE RUSYA KAPIŞIYOR-
Türkiye’nin ham madde ithalatında sonuç 10 yılda yüzde 270’in üzerinde artma gerçekleşti. İthalatı sunma çok mütezayit tor bap ise yüzde 479 ile tor yer yağı, gaz ve kara elmas kabil idmansız maddelerden oluşan muamelat görmemiş mahrukat ve yağlar oldu.
Türkiye’nin doğalgaz ve yer yağı pazarı İran ve Rusya arasında büyük bir kapışmaya manzara oluyor. 1999 yılında muamelat görmemiş mahrukat ve yağlar pazarının yüzde 18’i İran’ın elinde iken, 2009 yılına gelindiğinde Rusya hakimiyeti ele geçirdi. 1999 yılında işlem görmemiş mahrukat ve yağlar pazarından yüzde 14 pay düz Rusya, 2009 yılında yüzdelik 55 ile pazarın lideri oldu. Hakimiyet hala yüzde 42 ile Rusya’nın elinde olsa birlikte İran 2009 yılında yüzde 17 olan iş payını, 2010 yılının dokuz ayında yüzde 31’e yükseltti.
Doğalgaz ve yer yağı pazarında payını yeryüzü çok artıran tıpkısı ayrıksı mutluluk bile Irak oldu. 2009 yılında olmamış yakıt ve yağ pazarının yüzde 4,7’sini eline nâkil ve dördüncü sırada olan Irak, dokuz ayda birlikte satışını artırdı ve yüzde 5,4 nasip ile üçüncü sıraya yerleşti.
10 yıl öncesi pazarda elan aşkın ülke bulunurken 2010 yılında pazarı, Rusya, İran ve Irak ele geçirdi.
-YATIRIM VE TÜKETİM MALLARINDA LİDER ÇİN-
1999 yılında istihlak malları pazarında yüzdelik 5’lik hisse ile yedinci sırada yer kayran Çin, 2009 yılında istihlak mallarında ahzüita payını yüzde 14’e çıkartarak ikinci sıraya yerleşti.
Yatırım malları pazarının bile hakimi Çin oldu. 1999 yılında 157 milyon dolarlık ihracatı ile on üçüncü sırada olan Çin, 2009 yılında yüzde 21 nasip ile pazarın lideri oldu. Türkiye?ye 4,6 bilyon dolarlık envestisman malı sattı.
-KİME, NE SATTIK?-
Türkiye 2010 yılının dokuz ayında 130,5 bilyon dolarlık ithalatına değer 81,9 milyar dolarlık dış satım yaptı. İhracatın 40,7 bilyon dolarını kaba yön, 32,2 milyar dolarını tüketim malları, 8,5 bilyon dolarını üstelik yatırım malları oluşturdu.
Ham maddede aut vazıh 53,4 milyar dolar, ihracatın ithalatı istikbal oranı yüzdelik 43,2 oldu. Değişik tıpkısı deyişle 100 dolarlık incelmemiş konu alışına bedel hemen 43 dolarlık bey yapıldı. Sunma fazla ham husus satılan ülke 3 milyar dolar ile Almanya oldu. Irak’a 2,2 milyar dolarlık, İtalya’ya ise 2 milyar dolarlık ham madde sattık.
Yatırım mallarında aut degaje 10,4 milyar dolar olurken, değme 100 dolarlık alıma denk 45 dolarlık koca yapıldı. Yatırım mallarının sunma çokça satıldığı evvel üç mevki DENIZ ülkelerinden İtalya, Fransa ve İngiltere oldu.
Türkiye’nin dış aşkın verdiği tek kol tüketim malları oldu. Bu grupta dış ticaret fazlası 15,1 bilyon dolar olurken, 100 dolarlık alıma fiyat 189 dolarlık para satıldı. Tüketim malları ihracatında genişlik büyük veriş ise Almanya, İngiltere ve Fransa oldu. Almanya’ya 4,5, İngiltere’ye 2,7, Fransa’ya ise 2,6 milyar dolarlık tüketim malı satıldı.
-ATO BAŞKANI AYGÜN-
ATO Başkanı Sinan Aygün, rapora ilişik değerlendirmesinde, Türkiye’nin uran üretiminde dışa bağımlılık zımnında temas yıl henüz şişkin bire bir fatura ödediğini vurgulayarak, ”Büyümek, milli gelirimizi ve halkımızın bolluk seviyesini tezyit etmek istiyorsak soylu erki bağımsızlık savaşı başlatmamız lazım” dedi.
1999 yılında 40,7 milyar dolar olan ithalatın 2009 yılında 141 milyar dolara çıktığını, 2010 Ilkgüz ayı itibariyle de 130,5 milyar dolara ulaştığını kaydeden Aygün, sabık 10 yılda Türkiye’nin ithalata hakikat aktarımının yüzde 247 arttığına dikkati çekti.
Sunu faziletli artışın yüzde 300 ile istihlak malları ithalatında yaşandığını, buna kıymet yatırım malları ithalatındaki artışın yüzdelik 146’dahi kaldığını vurgulayan Aygün, ”Ekonomik büyüme için zaruri olan envestisman malları adına istihlak mallarına ve ülkemizde üretebileceğimiz uran ham maddelerine esas aktarıyoruz” dedi.
